İngiltere’de 24 Şubat 1902’de Jessie Shrimpton olarak doğdu. Anne Jessie ve Baba William’ın üç kızının en büyüğüydü. 1911’de ailesi ile Bridge Street’te yaşadı. Babası o sırada “telgrafçı” olarak çalışıyordu. 1923 yazında Kings Norton’da, Albert Eden ile evlendi. Evliliği kısa sürdü. Fakat soyadını taşıdı. Hayatının ilerleyen dönemlerinde, Albert Eden ile olan evliliğini “aptallık” olarak nitelendirerek siyasi düşüncelerini paylaşmayan biriyle evli olmaktan memnun kalmadığını belirtmişti. Evlilikleri sırasında Douglas adında bir oğlan çocuğu evlat edindiler.
Jessie, 1926’da Birmingham’daki Lucas Electronics fabrikasında çalışmaya başladı, amortisör dolduruyordu. Taşımacılık ve Genel İşçi Sendikası’nın (T&GWU) işyeri temsilcisi oldu. Fabrikanın bu bölümünde sadece kadınlar çalışıyordu.
1926 Birleşik Krallık Genel Grevi sırasında, işçi kadınları fabrikadan çıkarıp greve katılmaya ikna etti. Babası genel grev sırasında onlara katılmış, annesi ise dayanışma göstermek için evlerinin ön camına kırmızı bir bayrak asmıştı.
1931’de fabrika yönetiminin kendisini izlediğini fark etti. Çalışanların ücretini üretim çıktılarına bağlamayı istiyordu patronlar ve hızlı bir işçi olduğu için onu kullanacaklardı. Jessie’nin çalışma hızı fabrikadaki diğer tüm çalışanlar için bir standart olacaktı. Bu durum tuvalet molaları kısıtlı ve sıraya bağlanmış olan kadınlar arasında bir tepkiye yol açtı. Patronların tutumunu protesto etmek için, 10 bin kadın işçi bir haftalık grev yaptı. Grev başarılı oldu ve Lucas Electrics fabrika yönetimi geri adım attı.
Eden, Birleşik Mühendislik Sendikası’na (AEU) başvurdu; ancak kadınların üye olmasına izin vermediler, kadınlar da onun yerine Taşımacılık ve Genel İşçi Sendikası’na (T&W) katıldılar. Bu sırada Büyük Britanya Komünist Partisi’ne (CPGB) üye oldu.
Kira grevinin öncüsü
Grev, İngiltere Sendikalar Kongresi (TUC) tarafından “o zamanların benzeri görülmemiş grevi” olarak tanımlandı ve T&G lideri Ernest Bevin, Jessie Eden’e sendikanın Altın Madalyasını verdi. Eden’in liderliği ve grev örgütlemesi, iç kesimlerde İngiliz sendikalarına katılan kadınların sayısında büyük bir artışa yol açtı.
Daha sonra Jessie, Lucas yönetimi tarafından işten atıldı. 1934’te Moskova Metrosu’nun inşasında çalışan kadın işçileri örgütlemeye Sovyetler Birliği’ne gitti. İşçi örgütlenmesindeki becerilerine rağmen, dil zorluğu nedeniyle Moskova Metrosu’nun ilerlemesini hızlandırmak için çok az şey yapabildi. Sovyetler Birliği’nde bulunduğu süre boyunca, Komintern’in Lenin Okulu’na dâhil oldu ve Stalin otomotiv fabrikasında şok işçisi (grev işçisi) seçildi.
Eden, hayatının ilerleyen dönemlerinde gelinine, gizlice Sovyetler Birliği’ne gittiğini ve pek çok insanın ortadan kaybolduğuna inandığını anlatmıştı.Sovyetler Birliği’nden döndükten sonra, 1939’da, Birmingham kentindeki on binlerce işçi sınıfı ailesiyle birlikte ağır yaşam koşullarını protesto eden eylemlere katıldı. 49 bin kiracı kira grevi düzenleyerek kiralarını on hafta boyunca ödemedi. Eden, bu grev sırasında 10 bin kadının yaptığı protesto yürüyüşüne öncülük etti.
Belediye ve özel sektöre ait evlerde kiraların kontrol edilmesi taleplerini kabul ettirdiler. Barınma hakkı alanındaki aktivizmine devam etti ve 30 yıl boyunca Birmingham şehrinin Belediye Kiracıları Federasyonu’nun başkanı oldu. Savaş sırasında da barınma hakkı konusunda Komünist Parti mitinglerinde konuşmalar yapmaya devam etti.
Bir kadını seçin!
Jessie, Handsworth seçim bölgesindeki Ağustos 1945 genel seçimlerine itiraz etti ve oyların yüzde 3,4’ünü (1.390 oy) kazandı. Sloganı “Handsworth için bir Handsworth kadını seçin” idi. Kasım 1945’teki belediye seçimlerinde, tek bir mahallede 2 bin 887 oy alarak oyunu ikiye katladı.
1948’de Komünist Parti aktivisti arkadaşı Walter McCulloch ile evlendi. Vietnam Savaşı’na karşı protesto yürüyüşlerine öncülük edenlerden biriydi. 1976’da, 1926 genel grevinin 50’nci yıldönümünde The Guardian’a verdiği bir röportajda dönemin yoksunluklarını, “Özveri yapmak gerekiyordu. Grev sırasında neredeyse hiç etimiz yoktu. Ekmek, reçelle yaşadık. Ayrıca, 100 bin kişinin katıldığı ve 25 bin kişilik bir geçit töreninin olduğu 1 Mayıs yürüyüşünün akşamında bir polis elini koluma koydu. Bana eve gitmemi söylüyordu ama kalabalık ‘Hey, onu rahat bırak’ diye bağırdı ve bazı adamlar gelip polisleri uzaklaştırdı. Ondan sonra hiçbir şey yapmadılar. Sanırım bir isyan çıkacağını gördüler. Polisten ya da askerlerden asla korkmadım, çünkü yanımda insanlar vardı, anlıyor musun?” diye anlatıyordu.
Jessie Eden, 1970’lerde erken bunama belirtileri göstermeye başladı ve 1978’de kocası Walter’ı kaybetmesi onu çok etkiledi. Jessie’nin son yılları hastanelerde geçti. 27 Eylül 1986’da Birmingham’da öldü.
Fotoğraflar: Challenge Magazine, Historia Magazine
Kaynaklar
Jessie Eden – Wikipedia https://en.wikipedia.org
Jessie Eden: Working Class Hero – Historia Magazine https://www.historiamag.com › .
https://ycl. org.uk/2019.03.08/international-womens-day-2019-jessie-eden/
Notable women international | fembio.org https://www.fembio.org ›
