Fitnat Durmuşoğlu fitnat.d@hotmail.com
Dergi editörlüğüyle başlayan, kütüphanecilik, işçi örgütçülüğü ve yazarlıkla devam eden bir hayat… Helen Marot, teoriyle pratiği birleştiren mücadelesiyle günümüze de ışık tutuyor
Helen Marot, 9 Haziran 1865 yılında Philadelphia’da dünyaya geldi. Zengin ve kültürlü bir ailede büyüdü, Quaker okullarında eğitim gördü. Babası Charles Henry Marot, bir ciltçi ve kitapçıydı. Helen, kendi düşünce bağımsızlığı için büyük ölçüde babasına güvendi. 14 yaşındayken ona söylediklerini asla unutmadı: “Kendin için düşünmeni istiyorum, benim yaptığım gibi değil.”
1893 yılında Helen, Philadelphia University Extension Society’de ilk işine başladı. 1895 yılından 1896 yılına kadar Ladies’ Home Journal’de editör olarak çalıştı ve dergide edebi soruları yanıtlamaktan sorumluydu. Bu süre zarfında 5 binden fazla kitap içeren 288 sayfalık okuyucu kılavuzu hazırladı. Helen, 1896 yılının Nisan ayında, Endülüs Pensilvanya’daki Kurtarıcı Kilisesi’nin Kral Kütüphanesi’ni düzenlemek için Ladies’ Home Journal’dan ayrıldı. Eylül 1896’da Wilmington, Delaware’deki kütüphanede katalogcu olarak çalıştı. Üç yıl kütüphanede kaldı.
Özel bir kütüphane
1897 yılında Philadelphia’ya döndü ve Dr. George M. Gould ve Innes Forbes ile birlikte sosyal ve ekonomik konularda uzmanlaşmış özel bir kütüphane açtı. Serbest Ekonomi ve Siyaset Bilimi Kütüphanesi, sosyal ve ekonomik reformla ilgili konulara odaklandı ve sosyalist bir örgüt olan Fabian Society’den büyük ölçüde etkilendi. Kütüphane kısa süre içinde Philadelphia reformcuları ve sosyalistleri için popüler bir buluşma yeri haline geldi. Kütüphanenin olağan çalışmalarına ek olarak, farklı derneklere, halka açık ve özel dersler verildi. Helen, kütüphane komitesinin başkanı olmasının yanı sıra, hepsine katılımın yüksek olduğu konferanslar komitesinde de görev yapıyordu.
Helen’in siyasi ve insani meselelere ilgisi, yeni gelişmekte olan işçi hareketi etrafında şekillenmeye başladı. 1899 yılında ilk kitabı olan Çalışma Tarihinin El Kitabı’nı yayımladı. Aynı yıl ABD Sanayi Komisyonu için Philadelphia’daki özel terzilik ticarethanelerindeki çalışma koşulları hakkında araştırma yaptı.
Helen’in iğne işi ticaretinde gördüğü korkunç çalışma koşulları, düşük ücretler, güvenli olmayan çalışma ortamlarında uzun, sıkıcı saatler, onu büyük ölçüde etkiledi ve bu noktadan sonra işçi hareketine sıkı sıkıya bağlı hale geldi.
Çocuk işçiliğine odaklandı
1902 yılında Ulusal Tüketici Birliği’nden Josephine Goldmark ve Florence Kelley ile birlikte, New York City’de Mahalle İşçileri Derneği içinde New York Çocuk İşçiliği Komitesi’nin kurulmasına yardım etti. 1903 yılında Eyalet yasama organı tarafından Zorunlu Eğitim Yasası’nın kabul edilmesinin başlıca itici gücü olan, şehirdeki çocuk işçiliği hakkında bir rapor hazırladı. 1904 yılında Pennsylvania Çocuk İşçi Komitesi sekreteri olması istendiğinde Philadelphia’ya döndü. Bu görevi, New York’ta kurulan National Women’s Trade Union League (Ulusal Kadın Sendikaları Birliği-NWTUL) tarafından yönetici sekreteri olarak işe alınana kadar sürdürdü.
Kadın işçi örgütlenmesi
NWTUL başlangıçta hem kadınlara odaklandığı hem de üst sınıf kadınlar tarafından kurulduğu için erkek egemen işçi kuruluşundan fazla destek almasa da, Helen’in görev süresi boyunca NWTUL’ın üyeliği ve etkisi arttı. Çeşitli endüstrilerdeki kadın işçilerin içinde bulunduğu kötü duruma, daha iyi çalışma koşulları ve ücretler için örgütlenme gereksinimlerine dikkat çekti. Beyaz yakalı işçi kadınlar için ilk örgütlenen sendikalar olan New York Muhasebeciler, Stenograflar ve Muhasebeciler Birliği’nin kurulmasında büyük emek harcadı.
Terzilerin grevi
1909 yılında Helen Marot, gömlek giydiricileri ve terzilerinin ilk büyük grevinin örgütçüsü olarak Amerikan emek tarihindeki bir başka olaya katıldı. International Ladies Garment Workers Union’ın (Uluslararası Bayan Konfeksiyon İşçileri Sendikası-ILGWU) öncülüğünde düzenlenen ve Marot tarafından yönetilen grev, 1910 yılına kadar sürdü. (1911 yılındaki Triangle Shirtwaist Factory –Üçgen Gömlek Fabrikası- yangınıyla birlikte, grev ILGWU’nun profilini, üyeliğini ve gücünü yükseltti.) 1912 yılında Üçgen Gömlek Fabrikası yangınını araştıran komisyonda görev aldı. Marot, çoğu tehlikeyle geçen grev günlerinde çok yorgun düştü. Daha sonra Fransa ve İtalya’da dinlendi.
Emek ve siyaset yazarı
1913 yılında kısmen onun liderliği döneminde, işçi sınıfı kadınlarının örgütlenme eksikliğini protesto etmek için NWTUL’daki görevinden istifa etti. Bu noktadan sonra, kendini emek sorunları hakkında yazmaya ve Fabian Derneği’nin çalışmalarına adadı.
Marot, 1914’ten 1916’ya kadar ABD Endüstri İlişkileri Komisyonu’nda görev yapmanın yanı sıra, Dünya Endüstri İşçilerini (Industrial Workers of the World-IWW, Wobblies olarak da bilinir) ve onların kapitalizmin yıkılması ve toplumun yeniden yapılandırılması gerektiğine dair inançlarını tartışan American Labour Unions’ı (Amerikan İşçi Sendikası-1914) yayımladı. Daha sonra radikal bir dergi olan The Masses’ın (1916–17) yayın kurulunda görev yaptı. Creative Impulse in Industry (1918) dâhil olmak üzere birçok kitap yayımladı. 1918 yılında The Dial ekibine katıldı ve sonraki iki yıl boyunca bu yayının siyasi konulara daha fazla odaklanmasına yardımcı oldu. 1920 yılından itibaren Greenwich Village’da emekli olarak yaşadı.
Helen Marot, 3 Haziran 1940 yılında kalp krizinden hayata veda etti.
Kaynak
Marot, Helen (1865–1940) | Encyclopedia.com https://www.encyclopedia.com
Helen Marot – Spartacus Educational https://spartacus-educational.com
Helen Marot | Amerikalı yazar, kütüphaneci ve işçi organizatörü https://delphipages.live
https://en.wikipedia.org/wiki/Helen_Marot
http://libraryhistorybuff.blogspot.com/2017/03/helen-marot-progressive-librarian-labor.html
http://justicelibraries.blogspot.com/2008/01/helen-marot-1865-1940-librarian-for.html
