Avusturalya’da ev içi şiddete maruz kalmaları durumunda tüm işçilere ‘yılda 10 gün ücretli izin hakkı’ tanınmasını öngören yasa teklifi, parlamentoya sunuldu.
Ülkede geçen mayıs ayında yapılan federal seçimlerde, 9 yıldır iktidarda olan Scott Morrison liderliğindeki Liberal-Ulusal Parti koalisyon hükümeti kaybetmiş, Anthony Albanese liderliğindeki İşçi Partisi iktidara gelmişti.
Üç yıl boyunca ülkeyi yönetecek olan 47’nci hükümet, kadınlara ve sendikalara verdiği sözü tuttu ve geçen perşembe günü (28 Temmuz) ‘Aile ve Ev İçi Şiddet İzni’ni (AEŞ izni) Ulusal İstihdam Standartları’na dâhil edecek bir yasa teklifini parlamentoya getirdi.
Teklifin yasalaşması ve büyük şirketlerde önümüzdeki şubat ayında yürürlüğe girmesi bekleniyor. Küçük işletmelerin ise buna hazırlanmak için 6 ay (ağustosa kadar) ek süresi olacak.
Kampanya 10 yıldır sürüyor
Bu yeni hak, Avusturalya sendikal hareketinden kadınların 10 yıldan fazla süredir kararlı şekilde yürüttüğü kampanyanın sonucunda kazanıldı.
Sendikalar bu 10 yıllık süreçte yalnızca kampanya yürütmekle kalmadı, ülke çapında tüm sektörlerden binlerce işyeri sözleşmesine bu hakkı koydurdu.
Avusturalya Sendikalar Konseyi (ACTU), bu yılın başlarında, işçilere 5 günlük ücretsiz AEŞ izni sağlayan mevcut düzenlemenin yetersizliğine ilişkin görüşlerini, incelemesi için Adil Çalışma Komisyonu’na sundu. Sendikalar, bu iznin en az 10 gün ve ücretli olmasını talep ediyordu.
Komisyondaki oturumlar sırasında sağlık, hukuk gibi farklı alanlardan uzmanlar, ev içi şiddetle ilgili hizmetlere erişen insan sayısında, pandeminin başından bu yana yüzde 62 oranında artış yaşandığına dikkat çekti ve ev içi şiddete maruz bırakılanlar adına acil politika değişikliği çağrısı yaptı.
Komisyondan tarihi karar
Adil Çalışma Komisyonu da 16 Mayıs’ta, AEŞ izninin 10 güne uzatılması ve ücretli olması gerektiği yönünde ilkesel karar aldı. Kararda, “Böyle izinler, bireylerin ilgili hizmetlere erişmeleri ve şiddetten arınmış bir hayata kavuşmaları için ekonomik olarak güvende kalmalarına yardımcı olur” dendi.
Ancak komisyon, sendikaların “bu hakkın geçici işçileri de içerecek şekilde genişletilmesi” yönündeki talebini kabul etmedi. Dolayısıyla komisyon kararıyla elde edilen yeni hak, yalnızca 2,6 milyon işçiyi kapsıyordu.
ACTU, sendikal hareketten kadınlar olarak 10 yıldır kararlılıkla sürdürdükleri kampanyanın sonucunda gelen bu kararı “tarihi bir kazanım” olarak değerlendiriyor, ancak her 4 işçiden yalnızca 1’inin bu haktan yararlanabileceğine işaret ediyordu.
Geçici işçilere de AEŞ izni
Kampanya elbette devam etti. Artık sıra, bu izni ‘Ulusal Çalışma Standartları’na (NES) dahil etmeye gelmişti. Böylece işçilerin dörtte biri değil, hemen tümü bu hakka sahip olabilecekti.
Kadınların taleplerine yıllarca kulaklarını tıkayan koalisyon hükümeti, 21 Mayıs’ta yapılan seçimleri kaybedince, iktidara gelen Albanese hükümetinin ilk icraatlarından biri, -söz verdiği gibi- AEŞ izni için yasa teklifi vermek oldu.
Hükümetin geçen hafta parlamentoya sunduğu teklif, 8,4 milyon işçinin daha bu haktan yararlanmasını öngörüyor. Teklif yasalaşırsa ülkede -geçici ve yarı zamanlı çalışan işçiler de dahil- 11 milyondan fazla işçi, yılda 10 gün ücretli AEŞ izni hakkı kazanacak.
Hayatlar kurtarılacak
Kadınlar, teklifin parlamentoya sunulduğu gün, bunu kutlamak için parlamento binası önünde toplandı. Dondurucu soğuğa karşın ellerinde kampanyanın sloganı olan “Beklemeyeceğiz” (We won’t wait) yazılı dövizlerle bir araya gelen kadınlar, ev içi şiddet nedeniyle yaşamını yitiren tüm kadınları andı.
ACTU Başkanı Michele O’Neil, konuyla ilgili açıklamasında, “Avusturalya’da her 4 kadından 1’i, 15 yaşından itibaren yakın bir partneri tarafından şiddetin bir türüne maruz bırakılıyor. Bu nedenle aile ve ev içi şiddet, ulusal bir acil durumdur. Ücretli AEŞ izni kazanmanın ne kadar kritik olduğu gerçeği hafife alınamaz. Hayatlar kurtarılacak” dedi.
Aile ve ev içi şiddete maruz kalanların, ekonomik olarak bu zorlukların üstesinden gelebilecek kadar güvende olmalarının önemini vurgulayan O’Neil, şöyle devam etti:
“Avusturalya’da şiddet içeren bir ilişkiden kaçmak, ortalama 18 bin dolara mal oluyor. Ekonomik açıdan güvenlik, aile ve ev içi şiddete maruz kalan bir kişinin tehlikeli bir durumdan kaçıp kurtulabileceğini ya da kurtulamayacağını belirleyen birinci faktördür. 10 günlük ücretli AEŞ izni kazanmak, kadının şiddetten kaçmasına ve işini sürdürebilmesine izin verecek.”
Asla pes etmedik
Sendikalar olarak 10 yıldan fazla bir süredir hiçbir işçinin 10 günlük ücretli AEŞ izni hakkından mahrum kalmaması için kampanya yürüttüklerine dikkat çeken O’Neil, “Eski koalisyon hükümeti tarafından sürekli muhalefetle karşılaştık ama asla pes etmedik. Bugün ücretli AEŞ izninin parlamentoya girmesini kutlarken aynı zamanda çok erken yitirilen tüm yaşamları ve devam eden mücadeleyi de hatırlıyoruz” dedi ve ekledi:
“Emekçiler için bu kritik yeni hakkı kazanmak adına ülke çapında yorulmadan kampanya yürüten binlerce sendika üyesini saygıyla selamlıyoruz.”
Fotoğraflar: ACTU
