Emmy Kögler, 25 Haziran 1878’de Aussig, Bohemya’da (Avusturya-Macaristan) Alfred Kögler ve Emma’nın kızı olarak dünyaya geldi. Avusturya’nın Almanca konuşulan Protestan ortamında büyüdü. Emmy’nin bir abisi ve kendisinden beş yaş küçük bir kız kardeşi vardı. Babası mühendisti, aynı zamanda kendi şehrinde yerel siyasetle de ilgileniyordu ve Liberal Parti’den Aussig’in belediye başkanlığına seçildi.
Ailenin refahına rağmen, Emmy ve kardeşleri sıradan bir ortamda büyüdü. 13 yaşındayken katı kurallarıyla tanınan, kızları ev kadınlığına hazırlayan Protestanlara özgü bir yatılı okula verildi. Dersler ev ekonomisi ağırlıklıydı. Onun Avusturya’nın iktisatçı kadınları arasına girmesinin yolunu açan ilk ekonomi bilgilerini burada aldı. 1895 yılında babasının, ertesi yıl annesinin ölümüyle birlikte ailenin her türlü sorumluluğu Emmy’nin üzerine kaldı.
Kadınlara yönelik kurslar düzenledi
Sülale olarak sosyal demokrat siyasetin içindeydiler. Amcası Carl Kögler, Emmy’ı sosyal demokrasiyle tanıştırdı. Partinin Moravya’daki yerel gazetelerinden biri olan Mährisch-Schönberg’in ve Volkswacht gazetesinin editörü Leo Freundlich ile tanıştı. Ailesi bu ilişkiyi onaylamadığı için 1900’de İskoçya’nın Gretna Green kentine gidip orada evlendi. Gertrude ve Hertha adında iki kızı oldu.
1904’te Mährisch-Schönberg gazetesi ve İşçi Birliği’nde eğitimler vermeye başladı. Tekstil, tütün ve ev işçilerinin örgütlenmesinde çalıştı. Volkswacht yazı işleri bürosunun yanı sıra sosyal demokrat işçiler için kulüp odalarının da bulunduğu bir işçi evi kurulmasına yardım etti. İşçi Birliği, tiyatro salonuna sahip bir handaydı ve aynı zamanda bir tüketici kooperatifine de ev sahipliği yapıyordu. Emmy Freundlich, burada kadınlara yönelik kurslar düzenledi ve 1907’den 1928’e kadar aylık sosyal demokrat “Der Kampf” dergisinde aile, çocuk ve kadın sorunları üzerine yazmaya başladı.
Kadınlara oy hakkını savundu
Kadın sendikal hareketinde de giderek daha aktif hale geldi ve kadın tekstil işçilerini, özellikle de evlerde kötü koşullar altında çalışan kadınları örgütledi. Ekonomik koşulları kötü olan kadınların, durumlarını değiştirmek, erkeklerle eşit şartlarda yaşamak için siyasete atılmaları gerektiğini düşünüyordu. Buradan hareketle eşit oy hakkını savundu. Bir yazısında düşüncelerini şöyle özetliyordu:
“Eskiden kadın; erkeğin eşyası, malı olarak görüldüğünden evin hizmetçisi durumundaydı. Bugün artık kadın, erkeğin malı değil, yoldaşıdır. Bu süreçte kadın, kendi taleplerini ve çocuklarının çıkarlarını korumak için politikada temsil yeteneğinin olmadığının da bilincine vardı. Kadınlar açısından oy kullanma hakkı talebi, değişen ekonomik durumlarının zorunlu sonucudur…”
Sekiz kadından biriydi
1911’in son aylarında kızları Gertrude’nın sağlık sorunu nedeniyle Viyana’ya taşındı. Emmy’nin evliliği de kötü gidiyordu, 1912’de boşandı. Ebeveynlerinden miras kalan zenginlik, maddi kaygılar olmadan yaşamasını sağladı.
1912’de Emmy, Sosyal Demokrat Kooperatif Hareketi içinde Karl Renner’ın tavsiyesi üzerine çalışmaya başladı. Bunun, işçi sınıfından kadınları hem ekonomik hem de politik olarak güçlendirmeye yardımcı olacak önemli bir girişim olduğunu düşünüyordu. Aynı zamanda Avusturya Kadın Kooperatifi gazetesinin editörü olarak, 1914 yılına gelindiğinde derginin tirajını baskı başına 120 bin kopya gibi etkileyici bir sayıya çıkarmayı başardı. Kooperatif Hareketi, kadınların yönetim becerilerini geliştirmelerine olanak sağlamanın yanı sıra, ailelerinin yaşam standartlarını iyileştirmelerine de yardımcı oldu. İşçiler açısından eğitimin önemli olduğunu düşünen Emmy Freundlich, hem proleter gençleri hem de yetişkinleri hedef alan çeşitli eğitim programlarının geliştirilmesine katkı sundu.
Çocuk hakları için de çalıştı
1917’den 1923’e kadar sosyal demokrat Kinderfreunde (Çocukların Dostları) Derneği’nin sekreteri ve Kinderland dergisinin editörü olarak kendini eğitim çalışmalarına adadı.
Tüketici Kooperatifleri Birliği’ndeki lider konumu nedeniyle Emmy Freundlich, Birinci Dünya Savaşı’nda gıda dağıtımı ve halk beslenmesi alanında çalıştı. Birinci Dünya Savaşı’ndan sonra Viyana Şehri Geçici Belediye Meclisi’ne üye oldu. 19’uncu bölgede Sosyal Demokrat İşçi Partisi adayı oldu ve 1919-1920 yılları arasında Viyana Belediye Meclisi üyeliği, 1920-1923 yılları arasında ise Viyana Eyalet Parlamentosu üyeliği yaptı. Emmy Freundlich, yerel meclisin ilk kadın üyelerinden biriydi.
Avusturya’nın ilk ulusal meclisinde de yer aldı. 4 Mart 1919’da Alman-Avusturya Kurucu Ulusal Meclisi ilk oturumunu yaptı. 170 milletvekilinin sekizi, yani yüzde 5’i kadındı. Bu sekiz kadın içinde Adelheid Popp, Anna Boschek, Amelie Seidel, Gabriela Pford gibi sosyal demokrat kadın hareketinin önemli isimleri yer alıyordu. 3 Nisan 1919’daki sekizinci oturumda ilk kez bir kadın konuştu; bu, milletvekili Adelheid Popp’tu, “şövalyeliğin, hanım tarikatlarının ve belirli unvan ve mevkilerin kaldırılmasına” ilişkin bir yasa önerisinde bulunmuştu.
Kadın Kooperatifleri Birliği Başkanı oldu
Emmy Freundlich, merkezi Londra’da bulunan küresel bir örgüt olan Uluslararası Kooperatif Kadınlar Birliği’nin (ICWG) 1921’de başkanı seçildi. Hem Avusturya’da hem de uluslararası alanda yaptığı çalışmalar büyük saygı gördü.
1928’de Dünya Ekonomik Konferansı’nda Avusturya delegesi olarak görev yaptı ve 1929’da Milletler Cemiyeti Ekonomik Bölümü Komitesi’nde delege oldu.
1934 yılına kadar Ulusal Konsey üyesi idi. Bu süre zarfında Emmy Freundlich, Tahsisat Bakanlığı’nda (daha sonra Gıda Ofisi) direktör olarak görev yaptı. Sosyal demokrat görevli olarak Şubat 1934’te tutuklandı; ancak uluslararası müdahalenin ardından 26 Mart 1934’te serbest bırakıldı.
1936’da Milletler Cemiyeti Uluslararası Çalışma Bürosu için beslenme konularında kadınların rolü üzerine bir çalışma yazdı. Üç yıl sonra aynı kurum için bu kez çalışan kadınların durumuna ilişkin başka bir rapor hazırladı.
1938’de Anschluss referandumunda açıkça “hayır” oyu lehinde konuştu. 1939’da Londra’ya göç etti. Burada Avusturya İşçi Kulübü’nün üyesi oldu ve 1943’te aynı zamanda başkanı olduğu Avusturya Yardım ve Yeniden Yapılanma Komitesi’nin kurucu ortağı oldu. 1947’de iki kızıyla birlikte New York’a gitti ve Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nde, Uluslararası Kooperatif Kadınlar Birliği’nin (ICWG) gözlemcisi olarak görev yaptı.
İlerleyen yıllarına rağmen Freundlich, Londra’nın Avusturya sürgün topluluğunda aktif olmaya devam etti. 1946’da UNESCO’nun genel kurul toplantılarına katıldı. 1947 yazında ICWG’ye, yeni kurulan Birleşmiş Milletler Ekonomik ve Sosyal Konseyi’nde danışmanlık görevi verildi. ICWG başkanı olarak Freundlich, yılsonunda örgütünü Amerika Birleşik Devletleri’nde temsil etmeyi seçti. Çok geçmeden kendini, Amerikan yaşam tarzının özellikle de kadınları etkileyen ayrıntılarını araştırırken buldu. Freundlich, Viyana’daki bir kadın dergisi için yazdığı bir makalede, gerçek bir Hausfrauenparadies (Ev Hanımı Cenneti) içinde yaşayanlar olarak tanımladığı Amerikalı kadınların yararlandığı emekten tasarruf sağlayan elektronik ev aletlerine övgüde bulundu. Sağlığı bozulsa ve bazılarına göre giderek daha kırılgan görünse de, faaliyetlerini yavaşlatmayı reddetti.
16 Mart 1948’te New York’ta yaşamını yitirdi.
Kaynaklar
Freundlich, Emmy (1878–1948)
http://biografia.sabiado.at/freundlich-emmy/
https://oe1.orf.at/artikel/656180/Emmy-Freundlich
Emmy Freundlich – Wien Geschichte Wiki
https://www.geschichtewiki.wien.gv.at
