Sevim Işık Bäro sevimisis@gmail.com
Anya Raza ve Aisha Linnea Akhtar’ın yönettiği belgesel film “Bir Kadının Hareketi” (How She Moves) 90 yaşındaki dansçı, koreograf ve dans eğitmeni Indu Mitha’yı odağına alarak, Pakistan’ın yakın tarihindeki politik ve sosyal değişimleri ve bunların kadınların hayatı üstündeki etkisini incelikle işliyor
90 yaşında bir kadın düşünelim; Pakistan’da Hıristiyan bir ailenin çocuğu olarak doğmuş, klasik Hint dansı Bharatanatyam’ı meslek edinmiş ve bir Müslümanla evlenmiş, çalışan bir kadın. Şimdi bunların yanında Pakistan’ın yakın tarihine dair bildiklerimizi hatırlayalım. Feminist bir direniş ve var oluş hikâyesi canlanıyor ister istemez gözümüzün önünde. Filmde Indu Mitha da bunu “Kadındım ve dans ediyordum. Başta toplumsal cinsiyet meselesi olmak üzere, ister istemez aktivist yaptı bunlar beni.” sözleri ile anlatıyor.
1929’da Pakistan’da Bengalli bir Hıristiyan olarak doğan Indu Mitha, biri etnik, diğeri dini olmak üzere iki azınlığa mensuptur. Bölünme zamanında ailesi Lahor’dan Delhi’ye taşınır. Orada üniversiteye gider ve hayatını adayacağı sanatı öğrenir: Tamil Nadu’da ortaya çıkan bir Hint klasik dansı olan Bharatanatyam. Hindistan’da dans öğretmenliğine başlar. 1951’de evlendikten sonra Pakistan’a geri döner, başlangıçta Hindu tanrılarıyla ilişkilendirilen bu sanat formunu öğretmeye devam eder.
Dans etmek, Indu Mitha için kendini ifade etme biçimidir. Hayatı boyunca kendini ifade etme biçimi için savaşmak zorunda kalmıştır. 90 yaşında emekli olmaya hazırlanmakta ve öncesinde öğrencileri ile son bir gösterinin hazırlıklarını sürdürmektedir. Gösteriye yalnızca yedi gün kalmıştır, provalar ve hazırlıklar son hızı ile sürer. Filmde bu hazırlıkların yanı sıra, Indu’nun ve Pakistan’da yaşayan pek çok kadının hayatını büyük ölçüde etkilemiş değişimleri de izleriz.
Pakistan’da artan hoşgörüsüzlük ve muhafazakârlığa rağmen klasik Hint dansı Bharatanatyam’ı korumaya yaptığı katkı, kutlanması gereken bir miras. Indu’nun ülkedeki birkaç klasik dans öğretmeninden biri olarak yolculuğu, hem ülke içinde hem de yurtdışında yaşayan Pakistanlı kadınlar hakkındaki klişelere meydan okuyor.
Bharatanatyam, geleneksel olarak Hindu tanrılarının hikâyeleriyle ilişkilendirilmesine rağmen, Indu’nun yaratıcı yönetimi altında, Pakistan’da laik ve feminist bir hal alıyor.
İki kadın yönetmenin elinden çıkan bu güzel belgesel film, 4. Foça Uluslararası Arkeoloji ve Kültürel Miras Film Günleri’nde ilk kez Türkiye’den izleyici ile buluşacak. Gösterim programına bu linkten ulaşmak mümkün: https://www.focafilmgunleri.org/foca-film-gunleri/2021-programi/
