Mürüvet Yılmaz dramahewi@gmail.com
Bir kadın şair; Sennur Sezer. Biz onu sadece şiirle edebiyatla ilgili toplantılarda değil, grevdeki işçilerle dayanışırken, yürüyüşlerde, mitinglerde gördük. 8 Mart alanlarında bazen katılımcı bazen de konuşmacıydı. Özcesi Sennur Sezer yaşamın her yerindeydi.
Sennur Sezer’in şiirlerini okurken dinlerken kadınlarla konuşur, dertleşir, yaşamı ve direnci doğurmayı öğreniriz. Bu öyle kuru bir bilgi değildir. Derinize, yüreğinize dokunan. şiirdeki duyguyu bilgiyi, aşkı size giydiriveren türdendir.
Sezer’in Kimlik Kartı, Dalgın adlı şiirleriyle hala sokaklarında tütün kokusunu duyumsadığınız Cibali’ye, Cibali tütün fabrikasına gidersiniz. Orada parmak uçları tütünden sararmış kadın işçilerle buluşur, konuşur, onlardan biri olursunuz. Birlikte dişliler ve makineler arasında dolaşır, direnişe doğar. Ve sözü şiire bırakırsınız.
Kimlik Kartı
“Ben” dedim mi
On beşinde bir kız düşünün hemen
Sevmesi sevilmesi
Güneş gibi aydınlık
“Ben” dedim mi
On beşinde Cibali’de tütünde
Islak uçuk elleri
Tedirgin bir uykuyu akşamları örtünen inceden boyu posu
Hafiften öksürüğü
Komşulardan gizlenen[1]
Şair, fabrikanın kapısından girerken güneş gibi seven, sevilen bahar kokan on beşinde genç kadınların, fabrikada nasıl eridiklerini gösteriyor bizlere; “ıslak uçuk elleri” “hafiften öksürüğü, Komşulardan gizlenen” dizeleriyle fabrikayı, kapitalist sistemi, buradaki üretim ilişkilerini, işçi sınıfını özellikle kadın işçilere dayatılan yaşamı görüyoruz. Sennur Sezer bu şiirle sadece Cibali tütün fabrikasını değil İzmir, Adana gibi başka yerlerdeki tütün fabrikalarındaki çalışma koşullarını da gözler önüne seriyor. Tütün tozlarından vereme yakalanan kadın işçilerin dert ve tasalarıyla hemhal olurken, kapitalist üretim sürecinin sömürü mekanizmalarını da görüyoruz. Yani özeldeki geneli, tikeldeki tümeli gösteriyor. Bu şiir esasen tam anlamıyla kadın emeği üzerinden kurgulanmış. Çünkü o zaman tütün fabrikalarında çalışanların yüzde 70’den fazlası kadın.
Islak uçuk işçi kadın elleri
Kadınların ince parmaklarıyla yürüyen bir üretim. Evde sökük diken, kazak, yelek, dantel ören, etamin işleyen, fabrikada tütün dizen, paketleme yapan kadın elleri… Patiyarka ile kapitalizmin buluştuğu, ortaklaştığı nokta. O eller, o ‘zamanla Şair Sennur Sezer’in yazdığı gibi “ıslak uçuk ellere” dönüşüyor. Bir de yıkadığınızda bile çıkmayan, deriye işleyen sarı tütün rengi. .. O “sevmesi, sevilmesi güneş gibi aydınlık” olan genç kızlar “hafiften öksürüğü, komşulardan gizlenen” duruma geliyor. Şair bir genç kızın fabrikada çalışmaya başladıktan sonra bedenine yansıyan değişimi göstererek okuru düşünmeye, sorgulamaya yöneltiyor. Gizlenen suçluları deşifre eden yine bu eller, hafif öksürüktür.
Benzer bir deşifreyi, arayışı Dalgın şirinde de görürüz.
Dalgın
Düştü Kezban düştü Ayşe düştü Aşk
Küçük dişlilerine gecenin
Seni beklerdim son vardiyada
Esmerim
Düştü Hacer düştü Hasan ard arda
Gece saatlerinde atölyelerin
Hani eteğinden tutacaktın çocukları
Ağlatmayacaktın
Su verecektin hani
Neredesin Ellerim[2]
Umudu bırakma
Şairi yine elleri arar. Öyle sıradan bir el değildir ama aradığı. Seslendiği el gece vardiyalarında düşürmeyecektir Kezban’ı, Ayşe’yi, Aşk’ı. Ağlatmayacaktır çocukları. Çocukların güleceği koşulları yaratacaktır o eller. Susuzluğun olduğu yerde su taşıyacaktır.
Hacer’in, Hasan’ın, Aşk’ın düştüğü yerde düşene ayağa kalkma direnci verecektir o eller.
İşte Şair Sennur Sezer’in aradığı, neredesin diye sorduğu, sorguladığı eller değiştirme gücü olan ellerdir. Direnç doğuran ellerdir. Son söz olmasa da yazının son sözü niyetine;
Direnç
Tırnaklarını etine geçir bağırma
Isır kanat dudaklarını parçala
Bırakma yaşamayı bırakma umudu
Daha çok sabaha…
Dayan bir sınav bu
GÜLÜMSE[3]….
[1] Basım: Evrensel Basım Yayın Evrensel kültür kitaplığı/ Kasım 1995, Ekinci Matbaası İstanbul/Direnç Şiirleri /Sennur Sezer
[2] Basım:Evrensel Basım Yayın Evrensel kültür kitaplığı/ Kasım 1995, Ekinci Matbaası İstanbul/Direnç Şiirleri /Sennur Sezer
[3] Basım:Evrensel Basım Yayın Evrensel kültür kitaplığı/ Kasım 1995, Ekinci Matbaası İstanbul/Direnç Şiirleri /Sennur Sezer
