Gülbahar Altaş gulbahar.altash@gmail.com
Diyarbakır’da çalışanların yüzde 90’ının kadın olduğu Tekstil ve Organize Sanayi Bölgesi’nde kreş için start verildi. 200 kişilik kreş ücretsiz olacak.
Diyabakır’da uzun süredir Tekstil Organize Sanayi Bölgesi’nde, kadın işçilere yönelik ücretsiz bir kamu kreşi açılması konusu tartışılıyordu. Nihayet bu bölgede bir kreş yapma kararı alındı. Tekstil ve Sanayi Bölgesi’nde 56 fabrikadan 12’si faaliyete geçtiği için henüz kreş açılmadı, ancak alt yapı çalışmalarına başlandı. Projenin ihalesi yapıldı ve yaklaşık üç- dört ay içinde kreşin faaliyete geçmesi bekleniyor.
İşçi kadınlar bu karardan memnun. Tekstil ve Organize Sanayi Bölgesi’nde çalışan iki çocuk annesi 34 yaşındaki F.D., “Kreş, fabrikada çalışan kadınlar için büyük önem taşıyor. Henüz fabrikaların tamamının bu bölgeye taşınmamasından dolayı beklemedeyiz. Kreşin bir an önce açılmasını istiyoruz. En azından çocukların bakımı için ailelerimizde tartışma olmayacak. Çocuklarım henüz küçük ve okula gidemediği için bakıma ihtiyaçları var. Onlara bakacak kimsem yok. Çok zor durumdayım” diyor.
Ek yapılabilecek
Konuyla ilgili bilgisine başvurduğumuz Diyarbakır Ticaret ve Sanayi Odası (DTSO) Yönetim Kurulu Başkanı Mehmet Kaya kadın istihdamının arttırılmasına yönelik çaba sarf ettiklerini belirttikten sonra:
“Şu anda rakamlar 10 bin ancak 30 bine çıkacağını öngörüyoruz. Tekstil ve Organize Sanayi’nin yüzde 90’ı kadın. Kreşin işletmesini de tamamen Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’na bırakacağız. Amacımız tam olarak kreşin ücretsiz olmasıdır. Biz elbette bağımızı koparmayacağız.” dedi.
Kreş 200 kişilik olacak, yetersiz kalması halinde eklerle genişletilebilecek.
Gebe veya emziren kadınların çalıştırılması…
Türkiye’de işyerlerinde kreş açılması ile ilgili düzenleme, “Gebe veya Emziren Kadınların Çalıştırılma Şartlarıyla Emzirme Odaları ve Çocuk Bakım Yurtlarına Dair Yönetmelik” bağlı olarak yapılır. Yönetmelikte, kreş açısından oda ve yurt açma olarak ikili bir ayrım vardır.
13. Maddede yer alan düzenlemeye göre, “Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 100-150 kadın çalışanı olan işyerlerinde, emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine en çok 250 metre uzaklıkta bir emzirme odasının kurulması zorunludur.”
İşyerlerinde kreş açılması konusu ise ikinci maddede ele alınır, bu: “Yaşları ve medeni halleri ne olursa olsun, 150’den çok kadın çalışanı olan işyerlerinde, 0-6 yaşındaki çocukların bırakılması, bakımı ve emziren çalışanların çocuklarını emzirmeleri için işveren tarafından, çalışma yerlerinden ayrı ve işyerine yakın bir yurdun kurulması zorunludur” hükmümü içerir.
Yönetmelik emzirme odası açmak için işyerinde 100-150 kadın çalışanın olmasını aramakta iken, bakım yurdu (kreş) açmak için ise 150’den fazla kadın çalışanın bulunmasını şart koşmaktadır. Dolayısıyla, kreş açma yükümlülüğü, işyerinde çalışan tüm işçilerin sayısı üzerinden değil, işyerinde çalışan kadın işçilerin sayısı üzerinden belirlenmektedir.
İşveren tarafından açılan kreş, eğer işyerine 250 metreden daha uzaksa, yönetmelik, işverene taşıt sağlama yükümlülüğü de getirmiştir. İşverenler, ayrıca, ortaklaşa oda ve yurt kurabilecekleri gibi, oda ve yurt açma yükümlülüğünü, kamu kurumlarınca yetkilendirilmiş yurtlarla yapacakları anlaşmalarla da yerine getirebilirler.
Söz konusu yönetmeliğin 13. maddenin 4. fıkrasında, “Oda ve yurt açma yükümlülüğünün belirlenmesinde, işverenin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan tüm işyerlerindeki kadın çalışanların toplam sayısı dikkate alınır” demektedir. Ayrıca bu sayının hesabında, erkek çalışanlar arasından çocuğunun annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş olanlar da dahil edilerek, 14. Madde de “Oda ve yurtlardan, kadın çalışanların çocukları ile erkek çalışanların annesi ölmüş veya velayeti babaya verilmiş çocukları faydalanırlar” denilmektedir.
