Konya Teknik Üniversitesi, 31 Temmuz 2023 tarihinde Resmi Gazete’ye verdiği ilanda sözleşmeli personel alacağını duyurdu. İlan, mühendis alımıyla ilgiliydi. Mühendis olarak işe alınacak kişide “erkek olma” şartı arıyordu.
“Resmen” erkek aranıyordu!
Elbette tepkilerle karşılaştı bu cinsiyetçi ilan. Konya Teknik Üniversitesi hızla erkek mühendis aramaktan “vazgeçti” ve ilanı erkek/kadın şeklinde “düzeltti.”
Konya Teknik Üniversitesi bu ilanı ile kadına karşı ayrımcılık yapmıştı oysaki. Bunun basit bir hata olmadığını artık herkes biliyor. Çünkü mesele politik.
Türkiye’de genel olarak işsizlik yüksek boyutlarda. İşsizliğin en yüksek olduğu kesim gençler. Gençler arasında ise genç kadın işsizliği en yüksek oranlarda. Özellikle eğitimli kadınların işsizliği her geçen gün artıyor. Bunun nedenlerinden biri de bu ve bunun gibi cinsiyetçi ilanlar.
Ne kadar eğitim alırsanız alın, ne kadar başarılı olursanız olun, yaptığınız işi, mesleğinizi ne kadar iyi yaparsanız yapın, eğer kadınsanız hep önünüzde alternatif olarak erkekler olacak. Öncelik erkeklerde. Çünkü onlar erkek. Kural böyle!
İşe alımlarda ilk erkek olan tercih edilecek. Eğer yönetici seçilecekse elbette önce erkekler akla gelecek, onlar arasından seçilecek. Maaş yükseltilecekse, ödüller verilecekse, başarı plaketleri dağıtılacaksa kadınların önünde hep erkekler olacak. Önce erkekler!
Saygı, hürmet erkekler için.
Ücretli iş dünyası böyle.
İlan, kadınların işsizliğinin nedenini açıklıyor
Kadınların iş ilanlarında yer bulamaması, iş hayatında hak ettiği yerlere gelememesi, yönetici olamaması, aynı/eşdeğer işi yaparken erkeklerden düşük ücrete çalıştırılması, emekli olunca düşük emekli maaşı alması sadece kadın olması ile ilgili. Yoksa becerileri, donanımları ile ilgili değil.
Sadece kadın oldukları için tüm bu haksızlıkları, olumsuzlukları yaşıyorlar.
Ücretli çalışma yaşamında cinsiyetçiliğin ve ayrımcılığın ne kadar güçlü olduğu, kazımaya çalışsak da öyle kolay kolay kazınamayacağı hakkında önemi bir örnek, bu üniversitenin iş ilanı. Malum tüm diğer nedenlerin yanı sıra bir üniversite tarafından verilmiş ilan olması başlı başına önemli ve haliyle hepimizin çok şey düşünmesine neden oldu.
İlanı veren kurum teknik üniversite. Yani mühendis adaylarının eğitim aldığı ve o eğitimle mesleklerine atılmaya hazırlandıkları yer. Teknik üniversitelerde kadın/erkek öğrenciler birlikte aynı sınıflarda, aynı derslerde, aynı hocalardan eğitim alıyorlar. Ancak bu eğitimleri veren kurum, sıra iş ilanına gelince ayrımcılık yaparak kadınları silip atabiliyor. Neden? Çünkü onlar kadın.
Bu ilan bile ülkede kadın düşmanlığının hangi boyutlara ulaştığı hakkında çarpıcı. İki temel başlıktan bahsedebiliriz:
İlki kadın-erkek eşitliğini bir türlü kabul edememekle ilgili. Bu ülkede kadınlar hâlâ ikinci cinsiyet diye algılanıp ona göre muameleye maruz kalıyor.
İkincisi üniversitelerin siyasetin emrinde, izinde olması. Ve elbette çok sıkı şekilde iktidarla içli dışlı olması. Üniversitelere atamaları yapan siyasi güç sürekli kadınları hedef alınca, sık sık eşitlik karşıtı söylem ve eylemlerde bulununca, onun karşısında el pençe duran üniversiteler de aynı yolda ilerliyor maalesef. Daha çok yandaşlık yapanın kariyerinde zirvelere ulaştığı dönemlerden geçiyoruz.
“Düzeltilmiş” ilan
İlan tepki alınca üniversite ilanı hızla geri çekip erkek/kadın şeklinde “düzeltmek” zorunda kaldı.
İlanın “düzeltilmiş” şekli de kafa karıştıracak mahiyette.
Cinsiyetçilik yapmışsınız kadınlara karşı, bunu kabul etmişsiniz ve “düzeltmek” istiyorsunuz. İlanı erkek/kadın şeklinde “düzeltmişsiniz.” Ama “düzeltmede” de durum tam olarak düzeltilmemiş. Bir önceki ilanın cinsiyetçi hattında devam ediyor “düzeltilmiş” ilan da. Çünkü ilan erkek/kadın şeklinde “düzeltilmiş.” Yani zaten iş için aranan erkekten sonra kadın gelmiş. Yine erkek ilk sırada.
Bu, gereksiz bir detay gibi görünse de bu ilanı verenlerin cinsiyetçiliği ne boyutta yiyip yuttuğunu göstermesi açısından göz ardı edilemeyecek bir ispat. Eğer ilanı gelen eleştirilerden kaçmak için düzeltiyorsanız böyle yaparsınız. Erkek/kadın. Yok ama eğer kendinizdeki de dahil cinsiyetçilikle mücadele etmeyi hedefliyor ve kadınlardan özür diliyorsanız, o zaman ilanı kadın/erkek şeklinde düzeltirsiniz. Şekli gibi görünse de bu iki farklı şekilde ilan vermek şekli değil, meselenin aslı ile ilgilidir.
İdeal ilan ise cinsiyet belirtmeden “Şu kadar personel alınacaktır” diyerek verilen ilandır. Böylece o ilana LGBTİ+ dahil herkes kolaylıkla başvurabilecektir.
Bir iş ilanının gösterdiği gibi hâlâ kadın düşmanlığı ülkede çok yüksek. Ve bundan üniversiteler muaf olmadıkları gibi bizzat bunun üreticisi durumundalar.
Üniversiteler iktidarla bu kadar iç içe oldukça, üniversitelerin patronu iktidar oldukça, ne kadar ilan vb düzeltmeye çalışılırsa çalışılsın, hiçbir şeyi düzeltemez üniversiteler. Çünkü asıl “düzeltme” iktidardan bağımsız, özgür üniversitelere kavuşma hedefi ve çabası ile olacaktır. Bu başarıldığında ise bugün üniversitelere doluşanlar iş ilanlarına bakmaya başlayacak.
Yazıyı Konya Teknik Üniversitesi’ne bir soru sorarak bitireyim: İşe alınan personel kadın mı, erkek mi? Madem bu kadar reklam oldunuz, düzeltmeler yaptınız, devamını bilmek hakkımız.
