ev ve bakım işleri

Ev ve bakım işleri sosyal güvenlik sisteminin işlemediği ülkemizde doğrudan kadınlara yükleniyor. Ciddi bakım ve psikolojik destek isteyen hastanız varsa ve refakatçiniz yoksa hasta bakılmadan kalıyor. Aliye arkadaşımız kendini, hastayı, hastane çalışanlarını yoran bu sistemle mücadelesini anlatıyor.

Her şeyin, her gün zamlandığı asgari ücretin açlık sınırının da altında olduğu bir dönemde ücretli çalışmanın dışında ev işlerinin de artan yükünü kadınlar taşıyor. Yemesinden, giyiminden, gezmesinden kısarak, sosyal aktivitelerden uzaklaşarak buldukları ‘çarelerin’ çare olmadığını biliyorlar bilmesine de yine de dayanmaya çalışıyorlar. Ancak nereye kadar?

Onları her yerde görüyoruz. Hastanelerde, alışveriş merkezlerinde, devlet dairelerinin, okulların kapılarında. Erkek ağırlıklı bu meslekte çalışan kadın güvenlikçiler işin ağırlığı bir yana patriyarkal baskılarla da mücadele etmek zorunda kalıyorlar. Bir sorduk bin ah işittik.

İstanbul’da semt pazarlarından birinde karşılaştık Rukiye Hanımla, “Her şey 2,5 TL” yazılı tezgâhın başında sessiz, sakin müşteri bekliyordu. Hayatı sigortasız işlerde çalışarak geçmiş. İlerleyen yaşına rağmen hem pazarcılık yapıyor, hem de merdiven silerek ailesine bakmaya çalışıyor…

Çocukluğundan beri hayalini kurduğu bir meslek için yıllarca okumuş ancak eğitimini de aldığı mesleği yapmak için hep birilerini ikna etmek zorunda kalmış. Daha sonra da hayat gailesine kaptırmış hayallerini. Ayakta durabilmiş ama bir yanı hep eksik hep yarım kalmış. Nasıl? Size de çok tanıdık gelmedi mi?

Gülay Çatak, genç esmer güzeli bakımlı bir kadın. Ev işçiliği yaparak hayatını kazanıyor. Pandemi başlangıcında üç ay işsiz kalmış. Okumayı  ve yazmayı çok seviyor. İrvin D. Yalom hayranı. Daha adil bir dünyada yaşamak ve hayatının romanını yazmak en büyük hayali. 

Ev işlerini kadınlar yaparken, erkekler bu işleri paylaşmaya yanaşmıyorlar. Daha az uyuyan ve kendine daha az vakit ayıran evli çocuklu kadın işçi, kas iskelet sistemi hastalıklarına daha fazla yakalanıyor ve kendini sağlıksız hissediyor.

Latin Amerika hükümetleri, ev hizmetlerinde çalışanların karşı karşıya oldukları riskleri büyük ölçüde görmezden geldi. Ev işçilerinin pandemi döneminde verdiği hak mücadelesini ev işçileri sendikaları yürütürken, feminist örgütler de eylemlere destek veriyor.