Fitnat Durmuşoğlu fitnat.d@hotmail.com
Çok küçük yaşlardan itibaren ev işçisi olarak çalışmaya başladı. Atlanta’da 70 ev işçisi kadınla kurdukları sendikanın üye sayısı kısa sürede 13 bini geçti. Bu sendika sayesinde Amerika’da ev işçileri sosyal haklara kavuştu ve ücretleri yükseldi.
Dorothy Lee Bolden 13 Ekim 1923 yılında Atlanta Georgia’da, kâhya Georgia Mae Patterson ve şoför Raymond Bolden’ın çocuğu olarak dünyaya geldi. Üç yaşında optik sinirine zarar veren bir düşmenin ardından, dokuz yaşına kadar göremedi. Bu nedenle erken eğitim alamadı. Daha sonda E.P Johnson İlköğretim Okulu’na ve ardından David T. Howard Lisesi’ne gitti. Ancak, sadece dokuzuncu sınıfa kadar okuyabildi maddi güçlükler nedeniyle okulu bıraktı. Ev hizmetlisi olarak çalışmaya başladı. Bebeklerle ilgilendi, bezlerini yıkadı ve evleri temizledi. Her gün sabah 8’den akşamın geç saatlerine kadar çalıştı, ancak haftada sadece üç dolar kazanabiliyordu. Dorothy ev işçiliğinden ayrılmak istiyordu, elbise tasarım okuluna kaydolmak içir Chicago’ya gitti, ancak görme sıkıntısı nedeniyle eğitimine devam edemedi.
1940 yılında bütün gün çalıştıktan sonra geç bir vakitte işverenin, ondan bulaşık yıkamasını istemesi üzerine öfkelendi ve yıkamayacağını söyleyerek işten ayrıldı. Eve yürürken, iki polis memuru onu beyaz birinin emirlerine uymadığından dolayı deli olabileceği gerekçesiyle psikiyatrik değerlendirme için ilçe hapishanesine attı. Dorothy’nin ailesi araya girdi ve onu hapisten çıkardı. Bu olay ona hizmetçilerin korunması için bir örgüt kurulması gerektiğini düşündürdü.
1941 yılında evlendi, ancak bu evlilik boşanmayla sonuçlandı. 1944 yılında Abraham Thompson ile tanıştı ve onunla evlendi. Dokuz çocukları oldu. Üçü genç yaşta öldü. Kendi ailesine bakmak için birkaç yıl çalışmaya ara verdi ancak ekonomik zorluklar Dorothy’i işe geri döndürdü. Birçok farklı işte çalışmak zorunda kaldı. Dorothy ev işçisi olmasına rağmen, çocuk bakımı içermeyen işleri kabul etmedi. Çocuklarla çalışmayı ve onların genç yetişkinlere dönüştüğünü görmek hoşuna gidiyordu. Yıllarca çalıştıktan sonra daha iyi maaş veren pozisyonlar elde edebildi. Bazı büyük evlerde personel yönetici olarak haftada 90 dolar kazanabiliyordu.
Şehrin beyazların oturduğu kısmına giden bir otobüse binmek için sabah 4’te uyanıyordu, bu onu çok yoruyordu. Uzun bir günün ardından eve döndüğünde yemek hazırlamak, temizlik yapmak ve kendi çocuklarına bakmak zorundaydı. İşverenleri ona ailelerinin bir üyesi olduğunu söylese de Dorothy bunun sözde kaldığını gayet iyi biliyordu. Yetiştirdiği çocuklar bile, siyah olduğu için onu aşağılayabiliyordu.
Rosa Parks’tan ilham aldı
1955 yılında Dorothy, Rosa Parks’ın Alabama’da bir otobüste koltuğundan kalkmayı reddettiğini gördüğünü televizyondan izledi. Rosa’nın ne kadar yorgun olduğunu hissetti. Rosa Parks’ın tutumu Dorothy’yi motive etti. Şiddetsiz Öğrenci Koordinasyon Komitesi‘nde gönüllü olarak çalışmaya başladı ve güçlü bir yerel ağ kurulmasına yardımcı oldu. Bölge liderleri kısa süre sonra Dorothy’nin işleri halledebileceğini gördü. Okullarda ırk ayrımının kaldırılması, seçmen kaydı ve barınma gibi konularda çalıştı.
Ancak Dorothy, ev işçileri için endişeleniyordu. Sivil katılımın siyah kadının karşılayamayacağı bir lüks olduğuna inanıyordu. Okulda ırk ayrımının kaldırılmasının, çocuklarına okul kıyafetleri satın almaya gücü yetmeyen siyah anneler için çok az şey ifade ettiğini söylüyordu. Ev işçilerinin örgütlenmesi neredeyse imkânsızdı. Gündüzleri her biri özel evlerde kendileri gibi olan kadın işçilerden izole bir biçimde çalışıyorlardı. Bir araya gelebilmeleri zordu.
1960’ların ortalarında Dorothy Bolden, özellikle Atlanta mahallesi Vine City’de polis vahşetine karşı koymak için Dr. Martin Luther King ve diğer sivil haklar liderleriyle birlikte çalıştı. Dr. Martin Luther King’ten ev işçileri sendikası kurmasına yardım etmesini istedi. Dr.King, Dorothy’nin çalışmalarını biliyordu ve ona bunu kendi başına yapabileceğini söyledi.
Ev işçileri sendikasını kurdu
Ev işçilerinin kendilerine ayırabilecekleri tek zamanın otobüste geçirdikleri zaman olduğunun farkındaydı. Otobüs, ev hizmetlilerinin buluştuğu, hikâyelerini paylaştığı ve birbirlerini destekleyebileceği bir yerdi. Atlanta’nın her yerinde otobüslere bindi ve yüzlerce kadınla konuştu. Düşük ücretler, uzun çalışma saatleri, uzun yolculuklar ve elverişsiz çalışma koşulları hakkındaki hikâyelerini dinledi. Ortak deneyimlerini fark eden Bolden, kadın işçileri harekete geçirmeye karar verdi. 1968 yazında, 70’in üzerinde ev işçisi kadını Atlanta Urban League’de toplayarak, Amerika Ulusal Ev İşçileri Sendikası’nı (NDWUA) kurdu ve aynı yılın Eylül ayında NDWUA’nın başkanı seçildi. Sendika ülkede ev işçilerini destekleyen ilk resmi kuruluşlardan biriydi. Başlığında ulusal kelimesi olmasına rağmen, öncelikle Atlanta bölgesindeki kadınlara hizmet etti. NDWUA, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki 10 şehirde hızla 13 bin ev işçisi kadını örgütledi. 1960’lı yıllarda, asgari ücret saatte 1,25 dolardı ve siyah ev işçileri 12 ila 14 saatlik vardiyalar için günde ortalama 3 ila 5 dolar kazanıyordu.
NDWUA daha yüksek ücretler talep etti ve kuruluşundan sonraki iki yıl içinde Atlanta ev işçileri günde, ortalama 13,50 ila 15,00 dolar, artı yol parası kazandı. NDWUA ayrıca ev işçilerinin sosyal güvenlik haklarından yararlanmasını, tazminat almasını da sağladı. Çalışma koşulları iyileştikçe, Bolden işçilere işverenleriyle nasıl pazarlık yapacaklarını veya müzakereler başarısız olduğunda nasıl iş bulacaklarını da öğretti. Ülke çapında binlerce kadın NDWUA’nın işe yerleştirme programlarından yararlandı ve işyeri haklarını öğrendi.
Ev işçilerine sendikal eğitim
NDWUA üyelerine yemek pişirme, alışveriş, araba kullanma, çocuk bakımı, yaşlı bakımı ve ilk yardım gibi beceriler konusunda eğitim verdi. Çoğu üye zaten bu becerilere sahipti. NDWUA resmi bir eğitim programı oluşturarak, bu kadınların saygıya değer profesyoneller olduğunu kamuoyuna ilan etti. Mezunlar, potansiyel işverenlere gösterebilecekleri sertifika aldılar. Zamanla, Dorothy ev iş gücünde bir değişiklik fark etti. Atlanta’daki ev işçileri kendilerinden daha emin ve işlerinden daha az utanıyordu. Giyinme biçimleri bile kendilerini daha iyi hissettiklerini gösteriyordu. Ayrıca, NDWUA’nın çalışmaları, benzer organizasyonların diğer şehirlerde kurulmasına ilham verdi. Ev işçileri hakkındaki konuşmalar iyiye doğru değişti. Dorothy Bolden, Ku Klux Klan üyelerinden gelen tehditler de dâhil olmak üzere beyaz işverenlerin sürekli tacizine rağmen NDWUA’yı 28 yıl boyunca yönetti. “Baskılar beni korkutmadı, rahatsız etmedi. Beni kızdırdı, yapmam gerekeni yapmaya kararlı olmamı sağladı.” diyordu.
Bolden, 1970’li yıllarda etkili bir siyasi lider oldu. Başkan Richard Nixon’ın sosyal hizmetler ve refah danışma komitesine atandı. Daha sonra işçi hakları konusunda Başkan Gerald Ford ve Jimmy Carter ile görüşmelerde bulundu. Bolden’ın savunuculuğu, ülke genelinde ev işçilerinin koşullarını yıldan yıla iyileştirdi. Dorothy, NDWUA’nın her üyesinin oy kullanmak için kaydolmasını istedi. Binlerce üye ile NDWUA güçlü bir odak haline geldi. Georgia’daki seçilmiş yetkililer, Siyah kadınların oylarını almak için Dorothy’nin onayına ihtiyaçları olduğunu biliyorlardı. Dorothy’nin siyaset ve işçi reformu alanındaki itibarı ulusal düzeye ulaştı.
1970 yılında, NWDUA ilk kez, yıllık Hizmetçiler için Haysiyet Günü’nü duyurdu. Sadece işçiler ve sevdikleri için düzenlenen bir gala etkinliğinde duyurulan “Yılın Hizmetçisi” için işverenler çalışanlarını aday gösterdi. 1972 yılında Georgia Valisi Jimmy Carter eyalet çapında Hizmetçiler Haysiyet Günü’nü ilan etti. Dorothy duyuru sırasında onun yanındaydı. Bununla birlikte, Dorothy 1980’li yıllarda NDWUA programlarını yürütmek için kendi parasını kullanmak zorunda kaldı, çünkü federal fon yeterli değildi. Örgüt 1996 yılında faaliyetlerini durdurdu, ancak Bolden, 14 Temmuz 2005 yılında Atlanta’da vefatına kadar sosyal hizmetler sektöründe çalışmaya devam etti.
Kaynak
The National Domestic Workers Union of America https://www.dwherstories.com
Dorothy Lee Bolden – Wikipedia https://en.wikipedia.org
Dorothy Lee Bolden (1924-2005) https://www.blackpast.org
Life Story: Dorothy Bolden https://wams.nyhistory.org
