İngiltere’de 19 Nisan 1893’te terzi Alexander Stephen ve Jane Miller’ın 11 çocuğunun en büyüğü olarak Londra, Marylebone’da doğdu. Çocukken ailesi Edinburgh’a, daha sonra Dunfermline’a yerleşti. 1901 yılında babası Glasgow’daki Co-operative Society’de iş buldu. Jessie, Kuzey Kelvinside Lisesi’nde eğitim gördü ve 15 yaşına kadar okulda kalmasına izin veren öğretmenlik eğitimi için burs kazandı (okuldan ayrılma yaşı 14 idi). 1908 yılında babası işini kaybetti ve Jessie okulu bırakmak zorunda kaldı. West End of Glasgow’da ev hizmetinde iş buldu. Barınma ve beslenme sorununu çözerek ailesinin yükünü hafifletmeyi amaçlamıştı.
Babası, Bağımsız İşçi Partisi’nin (ILP) kurucu üyesiydi. Jessie annesini “çok sessiz ve babasının tam tersi” olarak tanımlıyordu. Babası gibi harekette aktifti ve 1909 yılında ILP’nin Glasgow Maryhill teşkilatının başkan yardımcısı oldu.
1912 yılında ev hizmetlilerinin çalışma koşullarına tepki göstererek Glasgow’un batı ucundaki işçi arkadaşlarıyla birlikte Ev İşçileri Sendikası şubesini kurdular. Bu sıralarda Kadınların Sosyal ve Politik Birliği‘ne (WSPU) katılmıştı. Glasgow grubunda entelektüel, orta sınıf ve işçi sınıfına mensup sosyalist kadınlar birlikte çalışıyorlardı. Jessie bunu “Tuhaf bir bileşimimiz vardı. Çok zengin kadınlarımız, üst sınıf kadınlarımız ve sıradan işçi sınıfı kadınlarımız vardı ama biz birlikte iyi geçiniyorduk” diye tarif etmişti.
WSPU için sokak toplantıları ve gösteriler düzenlediler. WSPU 1912 yılında seslerinin duyulmamasını protesto etmek için posta kutularının içindekilerini yok etme kampanyası başlattı. Her aktivistin bir posta kutusunu patlattığı bu eylemde Jessie de yer aldı. Daha sonra, “Posta kutularına şüphe çekmeden asit atabildim, çünkü çalıştığım yerden şapkam ve önlüğümle çıkar yürürdüm… Kimse kutunun içine asit attığımdan şüphelenmezdi”, “Kadınlar posta kutusunun yanından geçerken yanan bir kibrit veya bir damla asit atarlardı. Alt kattaki ürkek hizmetçilerin böyle bir şey yaptığından kim şüphelenebilirdi?” diye anlatmıştır bu eylemleri. Hükümet, WSPU’nun bu eylemlerinden 5 binden fazla mektubun hasar gördüğünü açıklamıştı.
Jessie, hizmetçi arkadaşlarını önce sokaklarda ve daha sonra Glasgow, Bothwell Caddesi’ndeki Alston’s Tea Rooms’da toplantılar yaparak örgütledi. 1913 yılında İskoçya genelinde üyeleri olan İngiltere ve Galler’deki Ev İşçileri Sendikası ile bağlantılı olarak İskoç Ev İşçileri Federasyonu‘nun kurulmasına yardım etti.
Ev işçileri için asgari ücret
İskoç Ev İşçileri Federasyonu, haftalık bir buçuk peni abonelikle kuruldu. Sendikanın talepleri açıktı; her gün çalışılan 16 saatin 2 saatinin işveren tarafından yok sayılmasına karşı olmak, asgari ücret oranı için kampanya yapmak, hamile kalan genç kadınların işten çıkarılmaması ve hizmetlilerin izin günlerinde giydiklerine işveren müdahalesinin olmamasını sağlamak… Sendika, işverenlerin giysilere, saç biçimine ve kadınların görünümünün nasıl olması gerektiğine karar vermesine karşı çıkıyordu.
Sendika daha fazla para toplamak için sosyal etkinlikler düzenledi ve toplanan fonlarla örgütlenme alanı genişletildi, Jessie yeni üyeler kaydetmek için daha uzaklara gidiyordu. İşçi sınıfından bir süfrajet olarak, WSPU toplantılarında ILP’deki liman işçilerinin desteğini aldı. Mart 1913’te, Glasgow’daki işçi kadınlardan oluşan bir delegasyonun en genci olarak Londra’ya lobi yapmak için gitti.
Radikal olarak tanınması nedeniyle Glasgow’da iş bulması zorlaştı ve Jessie Londra’ya taşındı. Burada İşçilerin Oy Hakkı Federasyonu’nun en aktif üyelerinden biri oldu. 4 Ağustos 1914’te İngiltere, Almanya’ya savaş ilan etti. Savaşın başlaması demek, işsizlik, binlerce kişinin ev hizmetinden ayrılması ve sendika üyeliğinin düşmesi anlamına geliyordu. Jessie de Glasgow’da önce Coop’ta, ardından Corporation model pansiyonunda ve ardından hastanelere tıbbi aksesuarlar tedarik eden bir firmada işçi olarak çalıştı, araba kullanmayı denedi ama başarısız oldu.
WSPU’nun yönetimi, İngiliz hükümeti ile müzakere etmeye başladı. 10 Ağustos’ta hükümet, tüm süfrajetleri hapishaneden çıkardı. Buna karşılık WSPU, militan faaliyetlerini sona erdirmeyi ve ülkeleri için savaşmaları gerektiğini duyurdu. Jessie bu stratejiye karşı çıktı ve WSPU’dan ayrılarak sosyalizmi kadınların oy hakkı talebiyle birleştiren bir örgüt olan Doğu Londra Süfrajetler Federasyonu’na (ELF) katıldı. Savaşın ilk aşamalarında, para toplamak ve federasyon dergisi The Women’s Dreadnought’u satmak için Kuzey İngiltere’yi gezdi. Sosyalist feministler Helen Crawfurd ve Agnes Dollan tarafından kurulan Barış ve Özgürlük İçin Kadınlar Birliği’nin Glasgow şubesine katıldı. Üçü, Mary Barbour ile birlikte 1915 kira grevini organize etti.
Genel grevi örgütleyenlerdendi
1917 yılında yakın çalıştığı ILP lideri Alfred Salter ile Bermondsey Bağımsız İşçi Partisi organizatörü oldu. Jessie Stephen, etkili kampanya yürütme konusunda çok başarılıydı. Mary Macarthur onun Ulusal Kadın İşçiler Federasyonu’na atanmasını istedi. Aralık 1918’de, ev işçileri bölümünün sekreteri oldu.
1919 yılında Yeniden Yapılanma Bakanlığı’nın yemek ticareti başkan yardımcılığına atandı ve Bermondsey İlçe Meclisi’ne seçildi. Düşkünlerevinde daha iyi koşullar ve yoksullara yardım için başvuranlara daha iyi muamele edilmesi için kampanya yürüttü. Gardiyanlarla çalışma evini incelediler ve Jessie ilk ziyaretinde bekâr annelerin evli annelerden ayrı tutulduğunu gördü, kurulun bu uygulamayı durdurmasını sağladı. Ayrıca evli olmayan annelerle görüşen komitenin kadın olmasını önerdi ve daha medeni bir sorgulamayı başlattılar.
Yoksullar Yasası 1922 yılında kaldırıldığında, Jessie sağlık komitesinin başkan yardımcılığına ve Bermondsey’deki konut komitesinin üyeliğine atandı. Halk sağlığını iyileştirme kampanyası için özel filmler hazırlanarak açık havada geniş kitlelere gösterildi ve ilçe genelinde broşürler dağıtıldı. Sağlığa zararlı koşulları araştırmak için evden eve sistematik bir denetim yapıldı. Yiyeceklerin satıldığı işyerleri sürekli olarak incelendi ve yiyeceklerden analiz için numuneler alındı.
1924 yılından itibaren serbest gazeteci olarak çalıştı. 1926 Genel Grevi sırasında Jessie, ILP’nin organizatörü olarak tüm Britanya’yı dolaştı. Ayrıca Kanada ve Amerika Birleşik Devletleri’ne gitti. Burada göçmen İngiliz ev işçileri de dâhil olmak üzere halkla toplantılar yaptı. Ayrıca Avrupa’dan göçmen işçiler, Ulusal Maden İşçileri Sendikası, Amerika Sosyalist Partisi gibi gruplarla da görüştü ve Kanada Ev İşçileri Sendikası’nın oluşumunda etkili oldu. Yurtdışındaki çalışma koşulları hakkında edindiği bilgilerle, sendika kadın konferanslarında işsiz kadınların ev hizmeti için yurtdışına seyahat etmeye teşvik edilmesi için konuşmalar yaptı.
Ev hizmetlilerinin konumu onun için değerliydi ve Ev İşçileri Beyannamesi’nin 1927 yılında bir konferansta tartışılmasını sağladı. 1930 yılında, Stephen tarafından desteklenen endüstriyel kadın örgütlerinin daimi ortak komitesi tarafından, 1931 yılında ise Ulusal Emekçi Kadınlar Konferansı tarafından onaylanan Ev İşçileri Sözleşmesi’ni oluşturmak için çalışmalar yapıldı.
Kadınlara doğum kontrolünü anlattı
1931 yılında Kidderminster’ı temsil etti, başarılı olamadı. Geçimini sağlamanın zor olduğu yıllardı. 1934 yılında Jessie, Sussex’e taşındı ve hayatını bir kütüphanede çalışarak ve yazarak sürdürdü. Savaşın başında Welwyn Garden City’ye taşındı ve bir daktilo şirketinin amiri oldu. 1935 yılında Lewes’te sekreterlik ajansı kurdu. İkinci Dünya Savaşı sırasında Welwyn Garden City’de Murphy Radyosu için çalıştı. Daha sonra Bedminster, Bristol’a taşındı. Kooperatif Toptancı Satış Derneği‘nin (CWS) Broad Quay şubesinde 11 yıl yönetim komitesi başkanı olarak çalıştı. 1938 yılında Ulusal Kâtipler Birliği‘ne katıldı. 1944 yılında bölge sendikasının ilk kadın örgütçüsü olarak atandı. Bu sıralarda halka açık konuşmalar yapıyor, doğum kontrolü konusunda tavsiyelerde bulunuyordu.
1952 yılında Ticaret Konseyi’nin ilk kadın başkanı ve belediye meclis üyesi oldu. Tüm hayatı başkalarına hizmet etmekle geçti. İşçi Partisi’ndeki bazı isimleri rahatsız etti ama ilkelerine sadık kalmaktan vazgeçmedi. Sosyalizm ve özellikle kadınlar için daha iyi çalışma koşulları için çalıştı. 1955 yılında Sendikalar Kongresi (TUC) Altın Madalyası aldı. 1964 genel seçimlerinde Weston super-Mare seçim bölgesinde İşçi Partisi’ne aday oldu. 1977 yılında “sendika hareketine yaptığı hizmetler” nedeniyle İngiliz İmparatorluğu’nun En Prestijli Nişan Ödülü’nü aldı.
Jessie Stephen, 12 Haziran 1979’da Bristol General Hospital’da zatürre ve kalp yetmezliğinden öldü.
Stephen, Oxford Ulusal Biyografi Sözlüğü’nde bir “süfrajet ve işçi aktivisti” olarak kaydedildi. 1995 yılında, onun işçi hareketine ömür boyu hizmetini anmak için Güney Bristol’da Jessie Stephen’ı Anma Konferansı düzenlendi.
Fotoğraflar: Wikipedia, WCML
Kaynaklar
Jessie Stephen | Activists – Working Class Movement Library… https://www.wcml.org.uk
Jessie Stephen – Spartacus Educational… https://spartacus-educational.com
Jessie Stephen – Wikipedia… https://en.wikipedia.org
BIOGRAPHY: Jessie Stephen – Suffragist, Trades Unionist… www.theheroinecollective.com
Voices of Scotland Remembering the life and work of Jessie… https://morningstaronline. co. uk
