Başvuru, ödenek miktarı ve yararlanma süresi

İŞSİZLİK SİGORTASI-3

Olcay Korkmaz   avolcaykorkmaz@gmail.com

İşsizlik ödeneğine hak kazanmak için çıkış tarihinden itibaren 30 gün içinde İŞKUR’a başvurmanız gerekiyor. Ödenek günlük ortalama brüt kazancınızın yüzde 40’dır. İşsiz kalınan süre boyunca en fazla 10 ay ödeniyor.  Daha uzun süre işsiz kalınması durumunda devlet, Anayasa’da yer alan sosyal devlet ilkesine rağmen, kişiyi güvencesiz bırakıyor.

İşten çıkarılan veya ayrılan işçinin, çıkış tarihinden itibaren 30 gün içinde en yakın İŞKUR birimine başvurması şarttır. İŞKUR birimine şahsen başvuru yapılabileceği gibi (başvuru işçinin kendisi tarafından yapılmalıdır) elektronik ortamda www.iskur.gov.tr adresinden yapılabilir. 30 gün içerisinde başvurulmaması halinde, başvuruda gecikilen süre, toplam hak sahipliği süresinden düşülmektedir. Ancak zorunlu bir sebep olması halinde gecikilen süre ödenek süresinden düşülmemektedir. İşsizlik ödeneği başvurusu yapıldığında kurumca kişinin iş arayan kaydı da yapılmaktadır.

İşsizlik Ödeneği Miktarı ve Hesaplanması

Kanun’un 50. maddesine göre işsizlik ödeneği esasen günlük olarak hesaplanmaktadır. Günlük işsizlik ödeneği, işsiz kalan sigortalının son dört aylık prime esas kazançları dikkate alınarak hesaplanan günlük ortalama brüt kazancının yüzde 40’dır. Bu şekilde hesaplanan işsizlik ödeneği miktarı, 16 yaşından büyük işçiler için uygulanan aylık asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez.

Kanunda yer alan bu ifadeden ne anlamak gerekiyor? Prime esas kazanç nedir onun üzerinde durmakta fayda var. Prime esas kazanç: ücret, prim, ikramiye ve bu nitelikteki her çeşit istihkaktan o ay içinde yapılan ödemelerin ve işverenler tarafından sigortalılar için özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen tutarların, idare veya yargı mercilerince verilen karar gereğince yukarıdaki belirtilen  kazançlar niteliğinde olmak üzere sigortalılara o ay içinde yapılan ödemelerin brüt toplamıdır.

Dolayısıyla işveren tarafından işsiz kalınmadan önceki son 4 ay içinde SGK’ya bildirilen işçiye ait prime esas kazancın günlük ortalamasının %40’ı işsizlik ödeneği olarak verilmektedir. Ödenekten damga vergisi dışında bir kesinti yapılamaz.

Tabi burada üst sınır da konulmuş durumda. Hesaplanan ödenek miktarı asgari ücretin brüt tutarının yüzde seksenini geçemez. Dolayısıyla en yüksek işsizlik ödeneği damga vergisi kesintisi sonrası 2.840,28 TL.’dir. Aşağıda İŞKUR sitesinden alınan örnek hesap tablosunu paylaşıyorum.

2021 yılı için aylık işsizlik ödeneği hesabı*

İşsizlik ödeneği başvuruyu izleyen ayın sonuna kadar kurum tarafından sonuçlandırılmalıdır. İşsizlik ödeneği, her ayın beşinde aylık olarak ödenir.

Ödenek Verilecek Süreler

Ödemenin kaç gün veya ay verileceği kişinin işsiz kalmadan önceki son üç yıl içinde ne kadar süre işsizlik sigortası primi ödediği üzerinden hesaplanmaktadır. Bu son üç yıllık sürenin aynı işyerinde geçirilmesi şartı aranmamaktadır.

İşten çıkarılmadan önceki son üç yıl içinde;

• 600 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 180 gün,
• 900 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 240 gün,
• 1080 gün sigortalı olarak çalışıp işsizlik sigortası primi ödemiş olan sigortalı işsizlere 300 gün,

süre ile işsizlik ödeneği verilmektedir.

Görüldüğü üzere işsiz kalınan süre boyunca ödenek verilmektedir. Devlet en fazla 10 ay süre ile ödenek vermektedir. Daha uzun süre işsiz kalınması durumunda devlet, Anayasa’da yer alan sosyal devlet ilkesine rağmen, kişiyi güvencesiz bırakmaktadır.

*https://www.iskur.gov.tr/is-arayan/issizlik-sigortasi/issizlik-odenegi/