Çeviri: Necla Akgökçe nakgokce@gmail.com
Avusturya’da 1 Ağustos’a denk gelen Eşit Emeklilik Ücreti Günü, (Eşit ücret günü gibi bir gün) kadınların erkeklere göre daha düşük emeklilik aylığı almasının ardında yatanları konuşmak için uygun bir gün. Avusturya emeklilik sistemi içinde kadınların yeri niye bu kadar kötü, bu konuda neler yapılabilir? İşte, Avusturya Sendikalar Birliği (ÖGB)’nin konu hakkındaki tespit ve talepleri…
Avusturya’da emekli maaşı alanların sayısı iki milyonun üzerinde. Bu ülkede ortalama emeklilik aylığı (sakatlık, mesleki maluliyet ve 65 ya da 60 yaşından itibaren maluliyet aylığı da dahil olmak üzere) şu anda brüt 1.550 Avro’dur ancak bu aylık cinsiyetler arasında eşitsiz bir biçimde dağılmıştır.
Erkekler yılda 14 kez ortalama 2.047 Avro civarında emekli aylığı alırken, kadınlar ayda sadece 1.196 Avro alıyorlar. Yani kadınların emekli aylığı erkeklerden yüzde 42 oranında daha az.
Bir AB ülkeleri karşılaştırmasında, Avusturya’da cinsiyetler arası emeklilik aylığı uçurumunun yüksek olduğu görülüyor. Kadınların erkeklerden düşük ücret aldığı ülke sıralamasında Lüksemburg, Malta ve Hollanda’dan sonra Avusturya üçüncü sırada yer alıyor.
Neden cinsiyet temelli ücret açığı var
Emeklilikte cinsiyet açığının birçok nedeni var. Avusturya’da prensip olarak emekli aylığının miktarı, çalışma süresinin uzunluğuna ve elde edilen gelirin yüksekliğine göre belirlenir. Kadınlar bakım sorumlulukları nedeniyle kariyerlerine ara verdiği ve genellikle erkeklerden daha az kazandığı için bu durum emekli maaşlarına da yansıyor ve onu düşürüyor.
Korona krizinde de açıkça görüldüğü gibi ücretsiz işlerin çoğunu hâlâ kadınlar yapıyor. Çocukların yetiştirilmesi, ev işleri ve akrabaların bakımı ile onlar ilgileniyorlar. Kreş sayısı ülkede bir hayli düşük. Tüm bu faktörler, kadınların neredeyse yarısını yarı zamanlı – kendi isteğine bağlı olmaksızın – işlere yönlendirmiş durumda. Şu anda Korona krizi sürecinde kadın işsizlerin sayısı erkeklerden çok daha yüksek ve bu durum onların işgücü piyasasında yeniden yer edinmelerinin erkeklere göre çok daha zor olduğunu gösteriyor. Ayrıca, kadınlar genellikle sosyal hizmetler alanında veya perakende ticaret gibi oldukça düşük ücretli sektörlerde çalışıyorlar.
Yaşlılık yoksulluğu da kadındır
Avusturya’da kadınların aldığı emekli aylığı genellikle onları bir ay geçindirmeye ve kışın dairelerini yeterince sıcak tutmaya yetiyor. Birçok emekli, beklenmedik faturalar ödemek zorunda kaldıklarında sorunlarla karşılaşıyorlar. Bu da kadınları finansal olarak eşlerine bağımlı kılıyor. Kadınların büyük bir bölümü bu adaletsizliğin farkında ama bununla nasıl başa çıkılacağını bilmiyor.
Emeklilik yaşını yükseltmenin getirdiği yeni yükler
Mesele sadece iyi bir ücret değil, her şeyden önce kadınların çalışma yaşamında mümkün olduğunca uzun süre kalabilmelerini sağlayacak adil, sağlıklı çalışma koşullarına sahip olmaktır.
ÖGB Başkan Yardımcısı Korinna Schumann tarafından sunulan WIFO ve FORBA* tarafından yapılan bir araştırmanın endişe verici sonucuna göre, 2019’da sadece her iki kadından biri çalışma hayatından emekliliğe doğrudan geçiş yapmayı başardı. İşsizlik ne kadar uzun süreli olursa, emekli maaşı o kadar düşük olur ve 2024’ten itibaren kadınlar için emeklilik yaşının kademeli olarak artmasıyla durum daha da kötüleşecek.
Kadınlar, genç- yaşlı demeden hayatın her evresinde iyi bir yaşam sürme hakkına sahiptir. Ama bu tüm kadınların geleceğe endişe duymadan bakabilmeleri için uygun çerçeve koşulları gerektirir ”diyor Schumann.
ÖGB kadınların emekli aylıklarının iyileştirilmesini talep ediyor
- Kadınlar için daha yüksek gelir ve daha fazla tam zamanlı işler
- Çocuk yetiştirme dönemlerinin daha iyi ve daha uzun süreli finansmanı
- Bir yaşından itibaren her çocuk için ücretsiz gündüz bakım yeri hakkı
- Geniş kapsamlı kariyer olanakları ve kariyer seçerken cinsiyete özgü rol modellerinin yıkılması
- Kadınlar için özel işgücü piyasası politikası desteği (AMS bütçesinin en az yüzde 50’si)
*İstatistik kurumları
