Fitnat Durmuşoğlu fitnat.d@hotmail.com
Glasgow’da doğdu muhasebecilik eğitimi gördü. İngiltere Kadın Sendikalar Birliği’nin kurucuları arasında yer aldı. Aylık Kadın İşçi dergisini kurdu. Sendika yöneticiliği ve genel sekreterliği yaptı. Bağımsız İşçi Partisi üyesiydi. Yaşamı boyunca kadın ücretlerinin yükseltilmesi erkeklerle eşitlenmesi için çalıştı.
Mary Macarthur, 13 Ağustos 1880 yılında John Duncan Macarthur ve Anne Elizabeth Martin’in kızı olarak Glasgow’da doğdu. Çiftin altı çocuğu oldu, ancak sadece üç kız hayatta kaldı. Mary’in babası İskoçya’da çeşitli şubeleri olan perde işletmesine sahipti. Mary Glasgow Kız Lisesi’ne gitti ve okul dergisini düzenledikten sonra yazar olmak istediğine karar verdi. Glasgow’daki eğitiminden sonra, babası için muhasebeci olarak çalışmak üzere İskoçya’ya dönmeden önce Almanya’da eğitim gördü.
John Duncan Macarthur, Muhafazakâr Parti’nin destekçisiydi. Mary, başlangıçta Muhafazakâr siyaseti desteklemek için babasını takip etti ve hatta muhafazakâr ve emperyalist değerleri destekleyen Primrose League’de aktif oldu. 1901 yılında Ayr’da yerel bir gazetede yazarken babasının gözlem yapması için gönderdiği Mağaza Asistanları Sendikası toplantısında John Turner’ın işverenler tarafından bazı işçilere ne kadar kötü davranıldığına ilişkin konuşmasını duyduktan sonra etkilenerek sendikaya katıldı. Mağaza Asistanları Sendikası’nın Ayr şubesinde sekreter oldu ve kadınların çalışma koşullarının iyileştirilmesi için çalışmalara başladı. Kasabadaki sosyalist toplantıda, Bağımsız İşçi Partisi’nin aktif bir üyesi olan Will Anderson ile tanıştı ve ona âşık oldu. Mary’nin siyasi faaliyetleri, sosyalizme karşı güçlü bir nefreti olan babasıyla arasında çatışma yarattı.
Mary Macarthur, Sendika’nın Newcastle Konferansı’na delege olarak katıldı. İskoçya’da sendika başkanı seçildi. 1902 yılında sendikanın ulusal yürütmesindeki ilk kadın temsilci oldu. 1903 yılında Glasgow’dan Londra’ya, sendika çalışması yapmak için taşındığında, o zamanlar Mağaza Asistanları Sendikası sekreter yardımcısı olan Margaret Bondfield ile aynı evi paylaştı. Mary, kısa sürede Kadın Sendikaları Birliği‘nin (WTUL) sekreteri oldu, sendikanın üyeliğini önemli ölçüde artırdı ve ülke çapında kadın işçileri başarılı bir şekilde örgütledi. Sadece konferanslarda ve açık hava toplantılarında değil, fabrika kapılarında ilham verici konuşmalar yaptı. Macarthur, 1905 yılında Terli Sanayiler Sergisi‘ne katıldı.
Kadın işçiler federasyonu
Kadın Sendikaları Birliği, karma sınıf üyeliği de dâhil olmak üzere farklı mesleklerden, yalnızca kadınlardan oluşan sendikaları birleştirdi. 1906 yılında tüm kadın sendikalarından delegeleri bir araya getirmek, siyasi ve mali açıdan daha güçlü bir yapı oluşturmak için Ulusal Kadın İşçiler Federasyonu’nu (NFWW) kurdu. Önce Başkan, daha sonra Genel Sekreter olarak çalıştı. Federasyon “sendikasız yerlerde çalışan veya uygun sendikaya kabul edilmeyen tüm kadınlara açık” bir genel işçi sendikasıydı. Kadınlar tarafından ve kadınlar için yönetiliyordu. İlk yılın sonunda NFWW, İskoçya ve İngiltere’de 17 şubeye ve yaklaşık 2 bin üyeye sahip oldu. Bu süre zarfında NFWW’nin Holborn’daki Club Union Buildings’deki ofisleri işçi hareketi için bir güç merkezi haline geldi.
1907 yılında sendika lehine manifestosunu ortaya koyduğu aylık bir gazete olan The Woman Worker’ı (Kadın İşçi) kurdu. Daha sonra yaklaşık 20 bin tirajlı haftalık gazete haline dönüştü. Mary, İlk sayıda The Woman Worker’ın amacını açıkladı. ‘Sendikanın gereğini öğretmek, çalışma koşullarının iyileştirilmesine yardımcı olmak, Kadın sendikacıların birçok faaliyetinin aylık bir resmini sunmak, kadınların çıkarlarını ve refahını etkileyen tüm sorunları tartışmak’ İlham verici bir editör olmasına rağmen, daha sonra aktivizmine yoğunlaşmak için görevinden vazgeçti. Düşük ücret ve uzun çalışma saatlerini çocuk bakımıyla birleştirerek evde de çalışan kadın işçilerin haklarını destekledi. İlk başta kadınları erkek sendikalarına katılmaya ve erkek sendikacıların, kadınları üye olarak kabul etmelerini sağlamaya çalıştı.
Nottinghamshire’daki dantel yapımı endüstrisini araştırırken 1908 yılında difteri hastalığına yakalandı. Hastanede altı hafta kaldıktan sonra, Londra’nın daha yoksul bölgelerinde evde çalışan kadınlarla yaptığı araştırmasının bulgularını Avam Kamarası Evde Çalışma Seçici Komitesi’ne sundu. National Anti Sweating League (Ulusal terleme karşıtı lig)’in oluşumunda yer aldı. Anti-Terleme Birliği’nin yöneticisi oldu.
Mary ve birlikte çalıştığı kuruluşlar tarafından uygulanan baskının bir sonucu olarak, yüksek oranda kadın işçiye sahip ‘ter’ endüstrileri için asgari ücreti belirleyen 1909 Ticaret Kurulları Yasası’nın yürürlüğe konmasında etkili oldu. Staffordshire’daki Cradley Heath’de zincir yapımcısı olarak çalışan yaklaşık 800 kadın, Ticaret Kurulları Yasası’nda belirlenen asgari ücretten mahrum bırakılınca 1910 yılında grev düzenledi. Macarthur, işçi hareketinin çok ötesinde sempati uyandıran oldukça etkili bir tanıtım kampanyası yürüttü. Korkunç koşulları vurgulayan bir film yaptı, durumu Sendika Kongresi’nde (TUC) anlattı ve çeşitli dergi ve gazetelerde makaleler yayınladı. Kampanyada 4 bin Sterlinin üzerinde bağış toplandı. 10 haftalık bir grevin ardından işverenlerin yüzde 60’ı zincir üreticilerine asgari ücreti ödemeyi kabul etti. Bu çığır açan zafer, “açlık ücretinden” biraz daha fazlasını kazanan binlerce işçinin hayatını değiştirdi. Macarthur, kadın zincir üreticilerine daha iyi ücret için verdikleri mücadelede önderlik etti. Macarthur, kadın kazançlarına ilişkin olarak, “kadınlar düşük ücret aldıkları için örgütlenmemişler ve örgütlenmedikleri için de düşük ücret aldılar “ yorumunu yaptı.
İşçi partisinden milletvekili adayı oldu
Mary’den, Cradley Heath’de organizatör olarak kazandığı ün nedeniyle Bermondsey Ayaklanması’nın başladığı Ağustos 1911 yılında yardım istendi. 1911 yılının başlarında Ada Salter, Bermondsey’de Kadın İşçi Birliği (WLL) şubesi kurmuştu ve yerel yiyecek ve içecek fabrikalarındaki kadınları NFWW’de topluyordu. Kayıtlara geçen en sıcak Ağustos ayında, bu fabrikaların bazılarında koşullar dayanılmaz hale geldi ve 14 bin kadın 22 fabrikada aniden greve gitti. Bu Bermondsey Ayaklanmasıydı. Salter’dan ilham almasına rağmen, grevcileri örgütleyen, müzakereleri yöneten ve düşük ücretli kadınlar için tarihi bir zafer elde eden Mary Macarthur’du.
Mary, 1909 yılından 1912 yılına kadar Bağımsız İşçi Partisi (ILP) Ulusal Konseyi’nin bir üyesiydi ve 21 Eylül 1911 yılında konseyin bir diğer üyesi olan Will Anderson ile evlendi. İlk çocukları 1913 yılında doğumda öldü, iki yıl sonra kızı Anne Elizabeth doğdu. Birinci Dünya Savaşı sırasında Mary, işsiz kadın işçiler için çalıştı ve Kraliçe Mary tarafından kurulan Kadın İstihdamı Merkez Komitesi‘nin örgütlenme organında yer aldı. Hükümeti, mühimmat fabrikalarında çalışan binlerce kadının ücretlerini ve koşullarını iyileştirmeye zorladı ve onlardan önce çalışan erkeklerle aynı ücreti almaları için çok çalıştı.
1916 yılından itibaren, kadınların istihdamı konusunda tavsiyelerde bulunmak üzere kurulmuş bir organ olan resmi Yeniden Yapılanma Komitesi‘nin bir üyesiydi. Mary, ücretli eğitim, yıllık tatiller, maksimum çalışma haftası ve asgari ücret öneren bir rapor için baskı yaptı ve bu raporu elde etti. Bu tür çalışmalar, savaş sırasında kadın sendika üyeliğinin üç katına çıkmasına yol açtı.
1918 genel seçimlerinde Macarthur, Stourbridge’de Bağımsız İşçi Partisi’nin milletvekili adayı olarak seçilen ilk kadınlardan biri oldu. Ancak sadece 1.333 oyla kaybetti, bunun nedeni oy pusulasında ‘Bayan WC Anderson’ olarak görünmesinin istenmesiydi. Savaşın bitiminden sonra Mary, İşçi Partisi’nin Ulusal Yürütme Kurulu’ndaydı, ancak 1919 yılındaki grip salgını sonucu Will’in ölmesiyle perişan oldu. Ölümün ardından Haziran 1919 yılında kızı Anne ile birlikte 42 Woodstock Road’a taşındı. Burada yaşarken Ulusal Genel İşçiler Sendikası (NUGW) içinde NFWW’nin yer almasını ve TUC içinde kadın departmanının oluşturulmasını yönetti. Özellikle Uluslararası Çalışma Örgütü’nün (ILO) kurulması için yapılan kampanyalara katıldı.
Mary Macarthur, 1920 yılında kansere yakalandı ve 1 Ocak 1921 yılında öldü. Üç gün sonra Golders Green Crematorium’da yakıldı.
Kaynak
Mary Macarthur | Activists – Working Class Movement Library https://www.wcml.org.uk
Mary Macarthur 1880-1921: The Working Woman’s… https://historywm.com
https://en.wikipedia.org/wiki/Mary_Macarthur
Mary Macarthur | Trade Unionist | Blue Plaques – English… https://www.english-heritage.org.uk ›
Mary Macarthur – The People’s Picture https://thepeoplespicture.com › …
Mary Macarthur – Spartacus Educational https://spartacus-educational.com ›
Women in History of Scots Descent – Mary MacArthur… https://electricscotland.com ›
Remembering Mary Macarthur on the 100th anniversary of… https://labourlist.org
