Necla Akgökçe nakgokce@gmail.com
İsviçre Sendikalar Birliği (SGB) geçtiğimiz Haziran Ayı’nda Federal İstatistik Ofisi’nin ülkedeki ücret makasının artarak yüzde 19’a ulaştığını gösteren araştırmasından sonra bir bildiri yayınlayarak hükümetten Fırsat Eşitliği Yasasının revize edilerek tutarlı bir biçimde uygulanması talebinde bulundu.
Sendika açıklamasında ev içinde harcanan ücretsiz emeğin anne ve babalar arasında adil bir biçimde dağıtılması bunun için de kamu kreşlerine ve okullarına yeterli derecede destek verilmesi ve finanse edilmesi gerektiğini de söyledi,
İstatistik ofisinin son raporunda veriler 2014-2018 arasında cinsiyete özgü ücret farkının arttığını gösteriyor. Buna göre İsviçre’de kadınlar eğitim alanında erkekleri geride bırakmalarına rağmen bu durum ücretlere yansımıyor. Aksine kadınlar erkeklerden genelde yüzde 19 daha az kazanıyor. Bu fark 5000 Frangın altındaki ücret düzeyinde yoğunlaşan kadınlar için ciddi kazanç kaybı anlamına geliyor. Yan ödemelerde de ücretler erkekler için kadınlara göre önemli ölçüde yüksek oluyor. (415’e karşı 155 Frank)
Bildiride, Korona salgınında da temizlik, perakende, sağlık veya çocuk bakımı alanında ağırlıklı olarak çalışan kadınlara ödenen ücretlerin bu işin muazzam sorumluluğu ve yükü karşısında çok düşük olduğu belirtildikten sonra “Mesleklerde ücretlerin yükseltilmesine acilen ihtiyaç vardır.” deniyor.
Ücret farkının bir kısmı kadın ve erkeklerin farklı kariyer tercihleri, eğitim ve kariyer düzeyi ile açıklansa da yarısı için bunların hiçbiri geçerli değil. Raporun yazarlarına göre, yarı zamanlı istihdam gibi araştırma içine alınmamış bir faktör, nedensiz ücret farkını kısmen açıklayabilse bile, SGB yine de rahatlıkla yüzde 8’lik bir büyük bölümünün ayrımcılığa uğradığını varsayıyor. Tam zamanlı çalışanlar için yüzde 9 olan açıklanamayan ücret farkının, yarı zamanlı işçilerden bile daha yüksek olması (yaklaşık yüzde 7), tam zamanlı çalışmanın bile kadınları ücret uçurumundan korumadığı gerçeğini gösteriyor.
Tam zamanlılar arasında yüksek fark
Sendikaya göre Fırsat Eşitliği Yasası’nın ötesine geçen etkili önlemlere ihtiyaç var. Nitekim ülkenin Jura kantonunda 13 Haziran’da yapılan seçimde seçmenlerin yüzde 88’i ücret ayrımcılığına karşı yeni tedbirler geliştirilmesini kabul ettiler.
Rapor; literatürde analık cezası ve babalık ikramiyesi diye adlandırılan fenomene de dikkat çekiyordu. Açıklanan ve açıklanamayan ücret farklılıkları evli insanlar için bekâr kadın ve erkeklere göre daha fazlaydı. Kadınlar anne olduklarında ücretleri düşme eğilimi gösterirken, babalık ücretlerin yükselmesine neden oluyor. Bu durum kadınların kariyer ve gelirle ilgili iddialarından ücretsiz aile işleri lehine sıklıkla vaz geçmeleri sonucunu doğuruyor.
Toplumsal cinsiyet klişeleri de bu işte önemli rol oynuyor. Evli kadınların daha esnek ve performans odaklı oldukları varsayılırken, evli erkekler hâlâ evin geçimini sağlayan kişiler olarak görülüyor.
Geleneksel cinsiyetçi rol dağılımını kırmak ve annelerin ekonomik bağımsızlığını elde etmelerini sağlamak için, ücretsiz aile işlerinin kadınlar ve erkekler arasında daha adil bir şekilde dağıtılması gerekiyor. Bunun için çerçeve anlaşmalara ve kamudan kapsamlı finansman desteğine ihtiyaç var. SGB bakıma muhtaç çocuklar için kreşler, gündüz okulları ve yetişkinler için de ayakta ve yatarak bakım yerleri taleplerini dile getiriyor.
