Bahar Gök bihargok1982@gmail.com
Kurye eylemleri depolarda çalışan kadın işçilerin taciz ve mobbingi katmerli yaşadıklarını da ortaya çıkardı. Bir kadın işçinin cinsel tacizi ifşasıyla onların neler yaşadığı görünürlük kazandı. Kadın işçiler eylemlerin durulmasıyla her şeyin eski haline gelmesinden korkuyorlar.
Düşük zam teklifine karşı Şubat ayının ilk günlerinden bu yana eylem yapan Yemek Sepeti Banabi kuryelerinin direnişini ve lojistik/kargo/kurye/kapıya teslim şirket çalışanlarının dalga dalga yayılan eylemlerini yakından takip ediyoruz. Başta Türk-İş’e bağlı TÜMTİS, DİSK’e bağlı Nakliyat-İş Sendikası olmak üzere alanda yetkili sendikaların takip ettiği/üyelik çalışmalarını devam ettirdiği sektörde çalışan kadın işçilere ulaşmaya çalıştık ilk andan itibaren. Kurye olarak sayıca çok çok az olmalarına rağmen kadınların bu sektörde, siparişleri yetiştirmek için insanüstü performans sergiledikleri bölümlerin genelde depo ve şubeler olduğunu bildiğimizden görüşme çabalarımız biraz sonuçsuz kalmıştı. Depolarda çalışan kadın işçiler için mobbingi katmerli yaşadıklarını söylemek abartı olmayacaktır. Zira sohbet etme fırsatı bulduğumuzda, anlatılanlardan, bu süreçte daha yoğun mobbinge maruz kaldıklarını söylemek mümkün. İşten çıkarılma korkusunun çok fazla olduğunu söyleyebileceğimiz işçiler eylemlerin kazanımla sonuçlanması ve sendikal örgütlülüğün başarıya ulaşmasıyla bu kaygıdan kurtulabileceklerini dile getiriyorlar genel olarak.
İşçileri birbirine kırdırmak
Geçtiğimiz hafta YemekSepeti Banabi depo çalışanı bir kadın işçinin cinsel taciz ve mobbing ifşasıyla, kadın işçilerin depolarda yaşadıkları sorunların bir kısmı görünür olmuş oldu. YemekSepeti’ne bağlı Eyüp Çırçır Depo’da yaklaşık bir buçuk yıl çalışmış olan kadın işçi, tacizci müdürün kışkırtması nedeniyle, çalışma arkadaşlarından biriyle yaşadığı bir tartışma sonrası haksız/hukuksuz şekilde işten çıkartılmış. Yaklaşık altı ay önce çeşitli emek örgütleri ve dergilere, mobbingi öne çıkararak yazdığı yazının ardından bu kez de kendisi ve başka kadın çalışanların yaşadığı cinsel tacizi anlattığı bir yazı kaleme aldı. Hem sözlü hem de fiziksel olarak cinsel tacize maruz kalan kadın işçi, depo müdürü ve bölge müdürünün ismini vererek yaşadıklarını şu şekilde özetledi:
“Ben, o depoda yaklaşık bir yıl boyunca kadın çalışan olarak tek personeldim. İsmail Tip adındaki depo müdürünün sayısız kez sözlü tacizine maruz kaldım. ‘Evli olmasaydım seninle evlenirdim, keşke seni evlenmeden önce tanısaydım’ dediği çok oldu. 3-11 vardiyalarında, otobüs olmadığını bilmesine rağmen saat 24.00-01.00’e kadar ‘Biraz daha kal, ben seni arabamla bırakırım’ ısrarına maruz kaldım. O saatte binmek zorunda kaldığım aracının içerisinde ‘İçelim mi’ tekliflerini defalarca reddettim. Depoda, cinsel ürünlerin olduğu rafların önünde, ürün son kullanma tarihlerini kontrol ediyor gibi yaparken ‘Bunların ne işe yaradığını biliyorsundur herhalde’ denilerek belden aşağı esprilerine ve kendi saplantılı psikolojisini anlatan sayısız söylemlerine maruz kaldım. ‘Benimle neden samimi olmuyorsun, beni niye hiç sevmiyorsun’ diyerek, reyon aralarında, kimseye duyurmadan sayısız kez tekrarladı. Çünkü, gücün arsızlıktan geldiğini biliyordu. Müdür olmakla, taciz etme hakkına sahip olduğunu zannettiği için ve her nedense YemekSepeti gibi kurumsal bir işletmede çalışıyor olmamıza rağmen kimseye sesimi duyuramadım. Her defasında sorunun kendimde olduğunu düşündüm. ‘Ben müdürüm, bana mı inanacaklar, sana mı? İki tane şahit bulurum, hiçbir şey ispatlayamazsın. Tazminatsız kapıda bulursun kendini. Ben varken sana mı inanacaklar’ dediğinde, kendimde kabahat arıyor olmamdan kaynaklı, işten çıkarılana kadar şikayette bulunamadım.”
İş arkadaşıyla tartışma sonrası işten çıkartıldığımda YemekSepeti İK’sı ile görüşmeye gittiğini ve derdini anlatacak birisini bulamadığını vurguladıktan sonra şöyle devam etti: “Ben de Fatih Yıldız adındaki bölge müdürünü telefonla arayıp, kısaca İsmail Tip’in bana yaptığı tacizden bahsettim ki benden sonraki kadın arkadaşlara da aynı şeyleri yapmasın istedim. Potansiyelini bildiğim için bir uyarıda bulunmaktı niyetim. Bir bölge müdürü düşünün ki nasıl olur bu demek yerine, çiğ bir şekilde ‘Hahaha’ diyerek karşılık verdi. Öğrendiğime göre, İsmail Tip, benim tartışma yaşadığım diğer kadın arkadaşa da aynı tacizlerde bulunmuş. Üstelik kendi sebep olduğu tartışmanın faturasını da bana keserek. ‘İyi ki onu gönderdin, benim iki yıldır yapamadığımı sen yaptın. Gelince alnından öpeceğim seni’ diyerek başladığı yakınlık kurma çabaları içerisinde ‘Neden tayt giymiyorsun, tayt sana çok yakışıyor. Seni eve bırakayım, içelim mi? Sana yemek ısmarlayayım. İşi boşver Kadıköy’e gidelim’ vb söylemlerle, yeniden tacize yönelmiş. O arkadaştan sonra başka bir depodan gelen başka bir kadın arkadaşa da aynı tacizleri sürdürüp, nasıl olsa bir karşılığı yok diyerek daha da cesaretlenmiş. Bu iki kadın arkadaşımız da Bölge Müdürü Fatih Yıldız’a durumu anlatmış ve bölge müdürü durumu örtbas etmiş. Kadınları depodan sürmekle ve işsizlikle tehdit etmekten başka bir şey yapmamış. O arkadaşlar başka depoya geçince, onların yerine iki kadın çalışan daha getirilmiş. Bu iki kadın arkadaşı da taciz eden İsmail Tip’le ilgili şikayetler artmaya başladı. Artık ayyuka çıkınca, kuryesinden, depo çalışanına kadar herkes öğrendi. Ama kimseye ulaşılamadı ve soruşturmaya konu olmadı. En son başka bir kadın çalışanı ‘Sen … kalmayı hak etmiyorsun, keşke benimle evlenseydin, seni seviyorum’ türünden taciz edince, depo çalışanı erkek arkadaşların desteğiyle, kadın çalışanlar, topluca İsmail Tip’i şikayet ettiler. Buradan, cesaretlerinden ve bizi cesaretlendirdiklerinden dolayı o arkadaşlara teşekkür ediyorum. Sanırsam YemekSepeti Banabi, son dönemlerde yükselen sendikal faaliyetlerden ve kuryelere dayatılan kölelik ücretine karşı sürdürülen kararlı eylemliliklerden korkmuş olmalı ki, tacizci müdürünü korumaktan vazgeçip sonunda disiplin sürecini başlatıp ücretsiz izne çıkartmış. Bu olayla bir kez daha gördük ki işçi sınıfının örgütlülüğü ve kazanımları tek başına olmuyor. Biz üretenler olarak hiçbir ayrım yapmadan kadın-erkek ortak kazanım elde ediyoruz.”
Göz yumanlar da soruşturulmalı
Kadın işçinin beyanının gazetelerde yayınlanmasının ardından YemekSepeti Banabi, konuyu araştırdıklarını ve adı geçen şahsın işten çıkarıldığının duyurusunu yaptı. Konuyu öğrenmek için ulaştığımız kadın işçi, YemekSepeti’nin, bugüne kadar, cinsel tacizle ilgili tüm şikayetlerin üstünü kapattığını söyledi. Son dönemlerde yapılan boykot çalışmalarının etkisiyle, kamuoyunda daha fazla teşhir olmamak adına, yine konuyu kapatmak amaçlı bu çıkarılmanın yapıldığına inandığını söyledi. “Bizim sektörde hemen hemen tüm kuryeler depocular birbirini tanırlar. Herkesin bildiği şeylerdi taciz ve mobbing. Kime sorsanız her şeyi tek tek anlatırlar. Her yerde buna benzer yüzlerce olay yaşanıyor. Ama ben vicdanıma yenik düştüm biraz. Kişisel olarak çok takıntılı bir adam olduğunu düşünüyordum İsmail Tip’in. Çok fazla samimiyet kurmuyordum zaten takıntılı hallerinden dolayı. Kendisini şikayet ettiğini öğrendikten sonra, zaten depodan gideceğini bildiği kadın bir arkadaşa bir haftaya yakın, depoya gelen tüm paletleri tek başına yaptırtmış mesela. Herkes her şeyi biliyordu ama orada çalıştıkları için duyulmasını istemiyordu kimse” diyerek bugüne kadar neden anlatamadıklarına dikkat çekti. Ağırlıklı erkeklerin çalıştığı sektörde çalışan kadınların, toplumsal baskılardan çekindikleri için de özel olarak saklama çabasına yöneldiklerini anlattı. Çalışma arkadaşlarından güç bulan kadınların, artık dayanamayacak duruma geldiğinde şikayet ettiklerini de söyledi. Yalnızca depo müdürünün işten çıkarılmasının yeterli olmadığını söyleyen kadın işçi, gördükleri bildikleri halde bu yaşananlara göz yuman tüm müdürlerin ve idari yöneticilerin de soruşturulması gerektiğine dikkat çekti. Bugün tacizci bir müdüre yaptırım uygulanmasının, kuryelerin eylemleri sonucunda oluşan kamuoyu baskısı nedeniyle olduğunu, basınç azaldığında ise yeniden yaşanmasının önünde bir engel olmadığını bildiğini dile getirdi.
*Beyandaki düzenlemeler tarafımızdan yapılmış olup, kadın işçinin onayından geçerek yayına hazırlanmıştır.
